Mykwa – czystość po żydowsku

Panna młoda prowadzona do mykwy (domena publiczna)

Religia żydowska według halachy (wykładni Prawa Mojżeszowego, przedstawiającej jak stosować Prawo do konkretnych sytuacji w życiu) opiera się na licznych nakazach i zakazach. Jednym z nich jest czystość rytualna. Można ją zachowywać w różny sposób. W związku z tym, by przestrzegać halachy, należy jak najszybciej przywrócić równowagę rytualną.

Samo słowo mykwa pojawia się w Talmudzie już na samym początku, gdzie słowem tym określono zbiór wód, które Bóg nazwał morzami. Tora opisuje kilka stanów tuma. Jednym z najważniejszych jest nieczystość spowodowana kontaktem ze śmiercią. W Bereszit odnajdujemy zapis, iż Adam i Ewa, poprzez zjedzenie owocu, ściągnęli na ludzi śmierć. Każdy więc, kto miał styczność ze śmiercią, jest zobowiązany do rytualnego obmycia się w wodzie. W Bereszit woda ta jest określana mianem wody – źródła życia wypływającej z Raju. W związku z tym, by stać się ponownie rytualnie czystym, należy doknać ablucji w mykwie, w której to znajduje się właśnie woda „naturalna”.

Woda jest uniwersalnym symbolem zmiany. Dzięki temu rodzajowi obmycia nabiera jeszcze większego wymiaru symbolicznego. Aby zmyć większość rytualnych nieczystości wystarczy zanurzyć się w np. zbiorniku z deszczówką. Jednak niektóre nieczystości rytualne wymagają obmyć w tak zwanej wodzie żywej – pochodzącej z gruntu. Rytualna łaźnia jaką była (i jest nadal) mykwa, była potrzebniejszym miejscem dla społeczności żydowskiej niż cmentarz, czy bożnica. Mykwa umożliwiała bowiem codzienne funkcjonowanie.

Myć się. Ale tylko dla czystości?

Słowniczek:

Balanit – łaziebna czuwająca nad poprawnością kąpieli rytualnej

Bereszit – Księga Rodzaju

Bor haszka – studnia z mieszającą się wodą

Bor zria – studnia dolewanej wody

Halacha – religijne prawo żydowskie

Majim chajim – żywa woda, woda gruntowa

Tahara – rytualna czystość

Tuma – rytualna nieczystość

Twila – kąpiel w mykwie

Kelim, Ohalot, Negaim, Para, Tohorot, Mikwaot, Nidda, Machszirin, Zawim, Tewul jom, Jadaim, Ukcin – 12 traktatów Tohorot, ostatniego z sześciu porządków Miszny

W tekstach rabinicznych znajdują się opisy jak należy rozumieć czystość rytualną. Zapisy te znajdują się głównie w Misznie. Szósty porządek Miszny, czyli Tohorot, zawiera dwanaście traktatów precyzujących zasady tuma. Każdy z traktatów zawiera w sobie jeszcze szczegółowe podrozdziały precyzujące omawiane zagadnienia. I tak Pierwszy kelim odnosi się do nieczystości rytualnej naczyń, rozmaitych sprzętów i odzieży. Ohalot mówi o nieczystości związanej z kontaktem ze zwłokami. Negaim wskazuje, jak postępować z trądem. Para, czyli czwarty traktat, odnosi się do mięsa, a konkretnie czerwonej jałówki. Tohorot zawiera zaś opis nieczystości trwających do zachodu słońca. Mikwaot ogólnie traktuje o konieczności zażywania kąpieli w mykwach. Nidda odnosi się do oczyszczania się kobiet, głównie po miesiączce. Machszirin zawiera opis przygotowywania potraw i skażenia ich podczas przygotowywania posiłków. Zawim dotyczy mężczyzn i kobiet, którzy doświadczają wycieków, upławów z ciała. Dziesiąty traktat noszacy nazwę Tewul jom mówi o człowieku, który zanurzył się w mykwie, lecz pozostaje nieczystym do zachodu słońca. Zagadnienie regularnego obmywania rąk znajdziemy w Jadaim, zaś o skażeniu roślin i ich cześci jadalnych czytamy w Ukcin.

W czasach Świątynnych za pomocą mykw usuwano wiele nieczystości. Obecnie jej funkcje są bardziej ograniczone i sprowadzają się jedynie do paru przypadków.

Kąpią się kobiety, kąpią i mężczyźni

W najprostszy sposób użytkowników mykw można podzielić na dwie grupy. Jedni idą do mykwy z jakiś powodów, inni korzystają z mykwy w oczekiwaniu na coś.

Dziękujemy, że z nami jesteś! Chcesz, aby Histmag rozwijał się, wyglądał lepiej i dostarczał więcej ciekawych treści? Możesz nam w tym pomóc! Kliknij tu i dowiedz się, jak to zrobić!