Beletrystyka: To dział, w którym znajdziesz powieści, opowiadania, romanse, kryminały i inne literackie dzieła.
Bez kategorii
Termin wiki: Fortepian
mar
Fortepian
To klawiszowy, młoteczkowy, strunowy instrument muzyczny. W fortepianie struny rozpięte na stalowej ramie uderzane są młoteczkami wyściełanymi filcem. Naciśnięcie klawisza powoduje uderzenie młoteczka w strunę, przenosząc jednocześnie dynamikę uderzenia w klawisz. Natychmiast po pobudzeniu struny młoteczek odbija się od niej i w zależności od siły uderzenia, zatrzymuje się wyżej lub niżej. Pozwala to na szybką repetycję (uderzanie kilka razy tego samego dźwięku w szybkim tempie), w odróżnieniu od pianina.
Po zwolnieniu nacisku na klawisz do struny przyciskany jest na krótką chwilę tłumik wyciszający jej drgania. W ten, dość skomplikowany, sposób mechanizm fortepianu realizuje podstawową cechę tego instrumentu odróżniającą go od wcześniejszych instrumentów strunowych, klawiszowych, które nie miały możliwości kształtowania dynamiki dźwięku oraz czasu jego trwania. Ewolucja wczesnego fortepianu w instrument znany dzisiaj była wspólnym dziełem Ludwiga van Beethovena i londyńskiego wytwórcy fortepianów Broadwood’a. Postępująca głuchota Beethovena wymagała głośniejszych instrumentów. Fortepiany Broadwood’a produkowane specjalnie dla Beethovena stawały się coraz większe i głośniejsze. Ostatecznie wyposażone były w trzy struny dla każdego dźwięku, rozpięte na stalowej ramie. Kształt pudła instrumentu, także zaczął się zbliżać do dzisiejszego. Począwszy od początku XIX wieku fortepian stał się dominującym instrumentem solowym i pozostaje nim nadal. Literatura pianistyczna zawiera setki tysięcy dzieł i jest częścią dorobku praktycznie każdego kompozytora okresu klasycyzmu, romantyzmu oraz współczesnego. Wszechstronność zastosowań tego instrumentu sprawiła także, iż jest on podstawowym instrumentem uzupełniającym w nauczaniu praktycznie każdego innego rodzaju muzyki. W XX w. John Cage wynalazł fortepian preparowany (więcej o fortepianie przeczytasz w artykule „Fortepian, jego historia i budowa”)
 |
Ten artykuł od 2011-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Fortepian (wł. pianoforte, skrót: pf. lub pfte.) – strunowy (chordofon), młoteczkowy, klawiszowy instrument muzyczny, zaliczany do rodziny cytr. Współczesny fortepian ma skalę od A2 (czasami najlepsze koncertowe od F2; instrumenty z początku XIX wieku od C1) do c5 (88 dźwięków/klawiszy). Typowy zakres częstotliwości dźwięków (przy stroju 440 Hz): od A2 = 27,50 Hz do c5 = ok. 4186,01 Hz.
| |
| Klasyfikacja naukowa | |
| Chordofon prosty | |
| Klasyfikacja popularna | |
| klawiszowy, młoteczkowy, strunowy | |
| Skala instrumentu | |
| |
| Podobne instrumenty | |
| Producenci | |
W systemie klasyfikacji instrumentów muzycznych Hornbostela–Sachsa fortepiany klasyfikowane są jako chordofony czyli strunowe (pozycja w katalogu 314.122-4-8).
W fortepianie struny rozpięte na stalowej ramie uderzane są młoteczkami obciągniętymi filcem. Naciśnięcie klawisza powoduje uderzenie młoteczka w strunę, przenosząc jednocześnie dynamikę uderzenia w klawisz. Natychmiast po pobudzeniu struny młoteczek odbija się od niej i w zależności od siły uderzenia, zatrzymuje się wyżej lub niżej. Pozwala to na szybką repetycję (uderzanie kilka razy tego samego dźwięku w szybkim tempie), inaczej niż w pianinie. Po zwolnieniu nacisku na klawisz do struny przyciskany jest tłumik wyciszający jej drgania. W ten dość skomplikowany sposób mechanizm fortepianu realizuje podstawową cechę tego instrumentu odróżniającą go od wcześniejszych instrumentów strunowych klawiszowych, które nie miały możliwości kształtowania dynamiki dźwięku.
Podstawowym elementem fortepianu wydającym dźwięk są struny, jednak nazywa się go także instrumentem perkusyjnym[kto?], ze względu na to, że struny są uderzane, a nie szarpane (jak w klawesynie lub szpinecie). Potocznie zdarza się też zaliczanie go do instrumentów „klawiszowych”.
