Siehe zu, daß deine Gottesfurcht nicht
UWAŻAJ NA SWOJĄ POBOŻNOŚĆ
BWV 179 – kantata na XI niedzielę po Trójcy Świętej.
Premiera: 8 sierpnia 1723 r.
We wszystkich opracowaniach posługuję się materiałami pochodzącymi z serwisu Kantaty Jana Sebastiana Bacha Po Polsku. Zapraszam do kategorii, którą obecnie będę rozwijał do wypełnienia wszystkich 200 opracowań Kantat kościelnych Jana Sebastiana Bacha wykorzystując audycje nagrane w II programie Polskiego Radia prof. Mirosława Perza.
Do opracowania tej kantaty skorzystałem z książki Alfreda Dürra – Kantaty Jana Sebastiana Bacha
Zbliża się XI niedziela po Trójcy Świętej, która w tym roku przypada 20 sierpnia, a na ten dzień Jan Sebastian Bach skomponował kantatę BWV 179 – Siehe zu, daß deine Gottesfurcht nicht, którą tłumaczy się jako UWAŻAJ NA SWOJĄ POBOŻNOŚĆ. To tytuł mojego dzisiejszego wpisu na blogu, w którym chcę podzielić się z Wami moimi refleksjami na temat tego, co oznacza prawdziwa pobożność i jak ją pielęgnować w naszym życiu. Zapraszam do lektury!
Pobożność to nie tylko uczestnictwo w nabożeństwach, modlitwa i czytanie Pisma Świętego. To także postawa serca, która szuka Boga we wszystkim i wszystko czyni dla Jego chwały. Pobożność to nie hipokryzja, która udaje niewinną i świętą, podczas gdy w ukryciu popełnia grzechy i krzywdzi bliźnich. Pobożność to nie fanatyzm, który narzuca innym swoje poglądy i odrzuca wszystko, co nie pasuje do jego wizji religii. Pobożność to nie formalizm, który ogranicza się do zewnętrznych rytuałów i tradycji, zapominając o duchowej głębi wiary.
Pobożność to miłość Boga i bliźniego, która przejawia się w czynach miłosierdzia, sprawiedliwości i pokoju. Pobożność to pokora i skromność, która uznaje swoją zależność od Boga i szanuje godność każdego człowieka. Pobożność to radość i wdzięczność, która cieszy się z darów Bożych i dzieli się nimi z innymi. Pobożność to wierność i zaufanie, które trwa przy Bogu nawet w cierpieniu i próbach.
Jan Sebastian Bach był człowiekiem głęboko pobożnym, który swoją wiarę wyrażał w muzyce. Jego kantaty są nie tylko arcydziełami sztuki, ale także świadectwem jego duchowości. W kantacie BWV 179 – Siehe zu, daß deine Gottesfurcht nicht – Bach opiera się na tekście z Ewangelii Mateusza (15, 1-20), w którym Jezus potępia faryzeuszy za ich obłudę i fałszywą pobożność. Bach pokazuje nam kontrast między ludźmi, którzy boją się Boga tylko pozornie i ludźmi, którzy boją się Boga prawdziwie. Pierwszych nazywa “ślepcami”, którzy “chodzą po omacku” i “prowadzą innych do zguby”. Drugich nazywa “dziećmi Bożymi”, którzy “widzą światło” i “idą drogą zbawienia”.
Bach zachęca nas do tego, abyśmy nie byli jak faryzeusze, którzy skupiali się na drobiazgach prawa i zapominali o istocie wiary. Bach przestrzega nas przed tym, abyśmy nie byli jak ci, którzy “czczą Boga ustami”, ale “sercem są daleko od Niego”. Bach namawia nas do tego, abyśmy byli jak uczniowie Jezusa, którzy słuchali Jego słowa i postępowali według niego. Bach uczy nas tego, abyśmy byli jak on sam, który oddawał Bogu całe swoje życie i twórczość.
BWV 179 – Wskazówka
Niech ta kantata Bacha będzie dla nas inspiracją do tego, abyśmy uważali na naszą pobożność i dbali o nią każdego dnia. Niech ta kantata Bacha będzie dla nas przypomnieniem o tym, że Bóg patrzy na nasze serca i wie, co jest w nich. Niech ta kantata Bacha będzie dla nas wezwaniem do tego, abyśmy kochali Boga i bliźniego całym sobą i służyli im z radością. Niech ta kantata Bacha będzie dla nas błogosławieństwem i łaską. Amen.
Alfred Dürr – Kantaty Jana Sebastiana Bacha
BWV 179 – kantata pochodzi z pierwszego roku urzędowania Bacha w Lipsku i dostąpiła pierwszego wykonania 8 sierpnia 1723 r. – program został prawdopodobnie poszerzony do dwóch części przez dodanie kantaty BWV 199. Tekst nieznanego poety nawiązuje ściśle do czytania z Ewangelii i zwalcza żarliwym kaznodziejskim tonem obłudę, która także w ówczesnym
chrześcijaństwie była szeroko rozpowszechniona.
Jako słowo wstępne służy werset z Mądrości Jezusa, syna Syracha I, 34;
następujące potem umoralniające kazanie lubuje się w uczonych aluzjach
jak „mdli Laodycejczycy” (por. Obj. III, 14-16:
„A Aniołowi zboru w Laodycei napisz:… Atak, ponieważeś letni,
a ani zimny ani gorący, wyrzucę cię z ust moich”), „pyszałkowaci faryzeusze”
(por. niedzielną Ewangelię) i, jabłka sodomskie” (226).
W części czwartej wskazane zostaje bezpośrednio „exemplum”,
jakim jest faryzeusz i celnik z przypowieści Jezusa; i konsekwentnie część piąta
dołącza się modlitwą podobną do modlitwy celnika, choć także tu wpleciona została znów bardziej uczona
niż poetyczna aluzja do Habakuka HI, 16 („zgniłość weszła w członki moje”).
Kantata kończy się pierwszą strofą pieśni „Ich armer Mensch, ich armer Sünder”
(„Biedny ja człek, biedny grzesznik”) Christopha Tietze (1663).
Dla części otwierającej wybiera Bach formę motetowej fugi: instrumenty idą z głosami
wokalnymi, tylko continuo jest częściowo samodzielne.
Utwór rozpoczyna się ściśle periodycznie poczłonkowaną
kontrafugą (każde wejście tematu jest inwersją poprzedniego) przy czym obie części tekstu
podzielone są na temat („Siehe zu…” – „Bacz…”)
i kontrapunkt („und diene Gott nicht…” – „i nie służ Bogu…”):
