Viola da gamba to fascynujący instrument, który łączy w sobie historię i piękno. Jest to chordofon smyczkowy, który powstał w czasach renesansu i baroku, a jego nazwa oznacza „skrzypce nóg”. Istnieją różne rodzaje violi da gamba, od małych i wysokich do dużych i niskich. Każda z nich ma swój własny charakter i brzmienie.
Skrzypce – Viola da gamba nie są poprzedniczką współczesnych skrzypiec, chociaż mają one wiele wspólnego. Viola da gamba ma płaskie płyty korpusu, które nie wystają poza boczki, i otwory rezonansowe w kształcie litery C.
Ma też więcej strun niż skrzypce, zwykle sześć lub siedem, i progi na szyjce, które ułatwiają grę w intonacji. Smyczek violi da gamba jest inny niż smyczek skrzypcowy – jest krótszy, lżejszy i ma pręt wygięty do góry. Struny violi da gamba są zrobione z jelit zwierzęcych lub nylonu, co nadaje im miękki i ciepły dźwięk. Viola da gamba była bardzo popularna w muzyce dawnej, zarówno jako instrument solowy, jak i zespołowy. Można ją usłyszeć w utworach takich kompozytorów jak Bach, Purcell czy Marais. W XX wieku nastąpił renesans violi da gamba, dzięki zainteresowaniu muzyką historyczną i autentycznym wykonawstwem. Viola da gamba to instrument pełen uroku i wyrazu, który zachwyca swoją elegancją i subtelnym brzmieniem. Niektóre viole da gamba mają na ślimaku rzeźbione głowy zwierząt lub fantastycznych istot, co dodaje im jeszcze więcej osobowości. Viola da gamba kontrabasowa jest protoplastą dzisiejszego kontrabasu, który zachował wiele cech swego przodka. Inne odmiany violi da gamba to: viola da braccio, viola d’amore, viola bastarda i viola di bordone.”
Otwierające tę sekcję “Preludium” Sieur de Machy jest opracowane w stylu antycznym i nadal spadkobiercą techniki teorby. Kontrastuje z utworami Marais, utrzymanymi w nowoczesnym stylu: ekspresyjność i wirtuozeria techniczna, eksploracja brzmieniowa i przewaga melodii to elementy, które charakteryzują te utwory. Dzięki nim viola da gamba okazuje się instrumentem, który z większą precyzją mógłby imitować ludzki głos.
Wiolonczela Stradivariego “Fruh” została zaadaptowana z violi da gamba przypisywanej warsztatowi Stradivariego ok. 1730 roku. Zachowała się oryginalna górna i dolna część grzbietu, połączona z bokami i szyją wykonaną w XIX wieku. Niewyraźna inskrypcja na wnętrzu: Jos Wagner, Jahre, 19, jest prawdopodobnie datą jego modyfikacji. Jest to jedna z trzech zachowanych violi Stradivariego da gamba.
Zdjęcia i opis pochodzi z zasobów Narodowego Muzeum Instrumentów Uniwersytetu Południowej Dakoty USA
Viola (też wiola) – rodzina dawnych instrumentów muzycznych z grupy chordofonów smyczkowych, popularnych w renesansie i baroku.
 | |
| Klasyfikacja naukowa | |
| 321.322-71 | |
| Klasyfikacja popularna | |
| instrument smyczkowy | |
| Podobne instrumenty | |
.jpg)
Viole były znane w Europie już w późnym średniowieczu, jednak nie miały wtedy jeszcze jednolitej budowy ani stroju. Dopiero na przełomie XV i XVI wieku ukształtowały się ich typowe formy, dające początek trzem rodzinom instrumentów: lirom da braccio, violom da braccio i violom da gamba.
Instrumenty te były używane do gry solowej i zespołowej. Różniły się budową, wielkością pudła rezonansowego, liczbą strun, strojem oraz sposobem trzymania – da braccio (z wł. ramię) trzymano na ramieniu, da gamba (z wł. noga) na kolanach lub między nimi.
Viole da gamba wcześniej niż viole da braccio uformowały odrębną klasę instrumentów. Jednak ich rozwój został zarzucony i jedynie kontrabasowa viola da gamba stała się prototypem dzisiejszego kontrabasu, pozostałe są dziś określane jako wiole lub gamby i wykorzystywane głównie w muzyce dawnej. Natomiast odmiany violi da braccio dały podstawę współczesnemu instrumentarium smyczkowemu – skrzypcom, altówkom i wiolonczelom.
| viole da gamba | viole da braccio |
|---|---|
| płyta spodnia plaska | płyta spodnia wypukła |
| płyta spodnia w górnej części nachylona ku szyjce (tzw. daszek) | płyta spodnia bez nachylenia |
| boczki wysokie | boczki niskie |
| górne boczki spadziste w stosunku do szyjki | górne boczki prostopadle w stosunku do szyjki |
| krawędzie płyt nie wystające poza boczki | krawędzie płyt wystające poza boczki |
| wewnątrz instrumentu poprzeczki wzmacniające | wewnątrz instrumentu podłużna belka basowa |
| otwory rezonansowe w kształcie litery „C” lub płomieniste | otwory w kształcie stylizowanej litery „f” (tzw. efy) |
| szeroka szyjka | wąska szyjka |
| progi jelitowe zawiązywane wokół szyjki i podstrunnicy | szyjka bez progów |
| sześć lub siedem cienkich strun | cztery grube struny |
| brzmienie nikłe i płaskie | brzmienie pełne i soczyste |
Dołącz do społeczności fanów muzyki poważnej i odkryj świat fascynujących treści. Zarejestruj się teraz i bądź na bieżąco z najnowszymi wpisami!
