19 kwietnia

Dzień Pamięci Ofiar Holocaustu i Powstania w Getcie Warszawskim

Ważne wydarzenia z dnia 19 kwietnia – oto niektóre z nich:

19 kwietnia 1246 – Pierwsza wzmianka o Wambrez (Wąbrzeźnie) w ziemi chełmińskiej. Miasto to było ważnym ośrodkiem politycznym i kulturalnym w średniowieczu. Tutaj znajdowała się siedziba biskupów chełmińskich i kolegiata św. Marii Magdaleny.
19 kwietnia 1346 – Król Kazimierz III Wielki nadał prawa miejskie Bydgoszczy. Bydgoszcz była jednym z najstarszych i największych miast w Polsce. Znana była z handlu, rzemiosła i sztuki. Tutaj urodził się m.in. Jan Kasprowicz, wybitny poeta i dramaturg.
19 kwietnia 1539 – Na Małym Rynku w Krakowie została spalona na stosie pod zarzutem apostazji 79-letnia Katarzyna Weiglowa. Była ona zwolenniczką reformacji i krytykowała Kościół katolicki za nadużycia i korupcję. Jej proces był jednym z najgłośniejszych w historii polskiego sądownictwa.
19 kwietnia 1773 – Rozpoczęły się obrady Sejmu Rozbiorowego. Sejm ten pod naciskiem Rosji, Prus i Austrii zgodził się na pierwszy rozbiór Polski, który pozbawił ją około 30% terytorium i 4 milionów mieszkańców. Był to początek upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
19 kwietnia 1809 – Wojna polsko-austriacka: nierozstrzygnięta bitwa pod Raszynem. Bitwa ta była częścią kampanii napoleońskiej w Europie Środkowej. Wojska polskie pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego stawiły opór przeważającym siłom austriackim dowodzonym przez arcyksięcia Karola Ludwika Habsburga.
19 kwietnia 1831 – Powstanie listopadowe: zwycięstwo powstańców w II bitwie pod Boremlem. Bitwa ta była kontynuacją walk o Wilno, które było strategicznym punktem dla powstańczej armii litewskiej. Dowodzeni przez generała Dezyderego Chłapowskiego powstańcy odparli atak wojsk rosyjskich pod wodzą generała Iwana Dybicza.
19 kwietnia 1848 – We Lwowie ukazało się pierwsze wydanie „Gazety Narodowej”. Była to jedna z pierwszych polskich gazet codziennych, która popierała idee Wiosny Ludów i dążyła do odzyskania niepodległości przez Polskę. Jej redaktorem naczelnym był Franciszek Smolka, późniejszy marszałek Sejmu Krajowego Galicji.

Kalendarium

19 kwietnia - Święta

- Imieniny obchodzą: Cieszyrad, Czesław, Dionizjusz, Dionizy, Ekspedyt, Ekspedyta, Elfeg, Ema, Emma, Irydion, Jerzy, Konrad, Krescencjusz, Krescens, Krescenty, Leon, Leona, Leontyna, Pafnucy, Tymon, Sokrates, Wierzyn, Wigilia, Wincenty i Włodzimir
- Polska – Dzień Pamięci Ofiar Holocaustu i Powstania w Getcie Warszawskim
- Sierra Leone – Dzień Republiki
- Eswatini – Urodziny Króla
- Wenezuela – Dzień Deklaracji Niepodległości
- Zimbabwe – Dzień Niepodległości
- Wspomnienia i święta w Kościele katolickim¹²obchodzą:
  - św. Ekspedyt (męczennik)
  - św. Leon IX (papież)
  - św. Ursmar (biskup Lobbes)
  - bł. Konrad z Ascoli (franciszkanin, wyznawca)

19 kwietnia - Wydarzenia w Polsce

Śmierć Cypriana Godebskiego pod Raszynem na obrazie Januarego Suchodolskiego

- 1246 – Pierwsza wzmianka o Wambrez (Wąbrzeźnie) w ziemi chełmińskiej.
- 1346 – Król Kazimierz III Wielki nadał prawa miejskie Bydgoszczy.
- 1539 – Na Małym Rynku w Krakowie została spalona na stosie pod zarzutem apostazji 79-letnia Katarzyna Weiglowa.
- 1773 – Rozpoczęły się obrady Sejmu Rozbiorowego.
- 1809 – Wojna polsko-austriacka: nierozstrzygnięta bitwa pod Raszynem.
- 1831 – Powstanie listopadowe: zwycięstwo powstańców w II bitwie pod Boremlem.
- 1848 – We Lwowie ukazało się pierwsze wydanie „Gazety Narodowej“.
- 1911 – Przy ul. Dębinki w Gdańsku oddano do użytku kompleks nowego szpitala miejskiego.
- 1919 – Wojna polsko-bolszewicka: polskie wojsko zajęło Wilno.
- 1936 – W Warszawie odsłonięto pomnik Jana Kilińskiego.
- 1943 – Wybuchło powstanie w getcie warszawskim; w ramach akcji „Getto” AK rozpoczęła dostawy broni dla powstańców.
- 1944:
  - W Gdańsku zwodowano U-Boota U-3501, pierwszą jednostkę typu XXI.
  - W wąwozie Puziowe Doły w Trzydniku Dużym koło Kraśnika członkowie AL i GL dokonali mordu na kilkunastu mieszkańcach wsi Dąbrówka i Potok-Stany.
- 1948 – W Warszawie odsłonięto Pomnik Bohaterów Getta.
- 1950 – Powołano Urząd do Spraw Wyznań.
- 1956:
  - Karol Kuryluk został ministrem kultury i sztuki w miejsce odwołanego Włodzimierza Sokorskiego.
  - W Stoczni Gdańskiej zwodowano drobnicowiec MS „Bolesław Bierut”.
- 1969 – Sejm PRL uchwalił nowy Kodeks karny.
- 1984 – Seryjny morderca Joachim Knychała został skazany przez Sąd Wojewódzki w Katowicach na karę śmierci.
- 1991 – Sejm RP uchwalił ustawę o samorządzie pielęgniarek i położnych.
- 2002 – Wystartował kanał Tele 5.
- 2005 – Sejm RP uznał przez aklamację turecką rzeź Ormian za ludobójstwo.
- 2007 – Gen. Andrzej Błasik został dowódcą Sił Powietrznych RP.

2018 – Na Zamku Królewskim odbyła się uroczysta sesja Rady Warszawy z okazji 75. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim w trakcie, której tytułem Honorowego Obywatela miasta stołecznego Warszawy zostali wyróżnieni: Halina Birenbaum, Krystyna Budnicka i Marian Turski³.

19 kwietnia - Wydarzenia na Świecie

65 – Nieudany spisek przeciwko cesarzowi Neronowi pod wodzą Gajusza Kalpurniusza Pizona.
531 – Wojna iberyjska: zwycięstwo Persów nad wojskami Cesarstwa wschodniorzymskiego w bitwie pod Callinicum.
1024 – Romanus di Tuscolo został wybrany 145. papieżem i przybrał imię Jan XIX.
1042 – Cesarz bizantyński Michał V Kalafates wygnał swoją przybraną matkę Zoe, co doprowadziło do wybuchu rewolty społecznej i jego obalenia.
1058 – Dauferio (Dezyderiusz) z Benewentu został opatem klasztoru na Monte Cassino.
1101 – Król Danii Kanut IV został ogłoszony świętym przez papieża Paschalisa II.
1213 – Papież Innocenty III wydał oficjalną zapowiedź soboru laterańskiego IV.
1389 – Papież Urban VI potwierdził, że chrzest Litwy był prawomocny i autentyczny.
1390 – Robert III Stewart został królem Szkocji.
1471 – Kočevje w Słowenii uzyskało prawa miejskie.
1506 – W Lizbonie rozpoczął się kilkudniowy pogrom Żydów przymusowo nawróconych na katolicyzm.
1529 – Podczas obrad Sejmu Rzeszy w Spirze 6 księstw i 14 miast niemieckich złożyło protest przeciw uchwale zabraniającej przechodzenia na luteranizm, od czego powstała nazwa protestantyzm.
1587 – Flota angielska pod wodzą Francisa Drake’a zniszczyła flotę hiszpańską w Kadyksie, opóźniając w ten sposób przygotowania Hiszpanii do inwazji na Anglię.
1648 – Wojna holendersko-portugalska o Brazylię: zwycięstwo Portugalczyków w bitwie pod Guararapes.
1677 – Wojna Francji z koalicją hiszpańsko-austriacko-lotaryńską: wojska francuskie zdobyły po oblężeniu bronioną przez Hiszpanów twierdzę Cambrai.
1689 – Ponad 200 osób zginęło w pożarze drewnianego budynku opery w Kopenhadze.
1706 – Wojna o sukcesję hiszpańską: zwycięstwo wojsk francusko-hiszpańskich nad austriackimi w bitwie pod Calcinato.
1713 – Cesarz rzymski Karol VI Habsburg wydał tzw. sankcję pragmatyczną, w której ogłoszono, że posiadłości Habsburgów będą niepodzielne oraz będą mogły być dziedziczone przez kobiety.
1763 – Alvise Giovanni Mocenigo został dożą Wenecji.
1770:
- Kapitan James Cook po raz pierwszy dostrzegł wybrzeże Australii.
- Odbył się ślub „per procura” Ludwika Augusta Burbona i Marii Antoniny, późniejszej francuskiej pary królewskiej.
1775 – Stoczono bitwę pod Lexington – początek wojny o niepodległość USA.
1783 – Na mocy dekretu cesarzowej Katarzyny II Chanat Krymski został anektowany przez Rosję.
1809 – V koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk francuskich nad austriackimi w bitwie pod Teugen-Hausen.
1810 – Wenezuela ogłosiła niezależność (od Hiszpanii).
1825 – Oddział tzw. Trzydziestu Trzech Orientalczyków dowodzony przez Juana Antonio Lavelleja wkroczył z Argentyny na terytorium okupowanego przez Brazylię Urugwaju, w celu rozpoczęcia walk o wyzwolenie kraju.
1837 – Anastasio Bustamante został po raz drugi prezydentem Meksyku.
1839 – Został podpisany traktat londyński gwarantujący niepodległość Belgii.
1848 – II wojna Brytyjczyków z Sikhami: wojska brytyjskie rozpoczęły oblężenie Multanu.
1850 – W Waszyngtonie podpisano amerykańsko-brytyjski traktat Claytona-Bulwera, zawarty w celu całkowitego ograniczenia kolonizacji i militaryzacji terenu Ameryki Środkowej.
1860 – Setúbal w Portugalii uzyskało prawa miejskie.
1861 – Wojna secesyjna: rozpoczęła się blokada morska stanów Południa.
1870 – Francuski astronom Alphonse Borrelly odkrył planetoidę (110) Lydia.
1879 – Austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (195) Eurykleia.
1880:
- II wojna brytyjsko-afgańska: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie pod Ahmed Khel.
- Arvid Posse został premierem Szwecji.
- Johann Palisa odkrył planetoidę (216) Kleopatra.
1882 – Johann Palisa odkrył planetoidę (225) Henrietta.
1886 – Jamestown w stanie Nowy Jork otrzymało prawa miejskie.
1896 – Odbył się pierwszy wyścig kolarski Paryż-Roubaix.
1897 – Odbył się pierwszy Maraton Bostoński.
1903 – W Kiszyniowie rozpoczął się dwudniowy pogrom Żydów, w wyniku którego zginęło 47-49 osób, a około 400 zostało rannych.
1904:
- Amerykański astronom Raymond Dugan odkrył planetoidy: (533) Sara i (534) Nassovia.
- Pożar zniszczył śródmieście Toronto.
1908:
- Do niemieckiej ustawy o stowarzyszeniach (Vereinsgesetz) wprowadzono tzw. paragraf językowy, nakazujący odbywanie zgromadzeń publicznych wyłącznie w języku niemieckim.
- Premiera amerykańskiego filmu krótkometrażowego Makbet w reżyserii Jamesa Stuarta Blacktona.
- W Bejrucie uruchomiono komunikację tramwajową.
1913 – Zwodowano francuski niszczyciel „Magon”.
1914:
- Victorino Márquez Bustillos został prezydentem Wenezueli.
- W Montevideo założono klub sportowy Old Boys & Old Girls Club.
1915 – Ludobójstwo Ormian: rozpoczęła się bitwa samoobrony ormiańskiej z rejonu miasta Wan przeciwko władzom i armii Imperium osmańskiego, dążącym do fizycznej likwidacji Ormian zamieszkujących wilajet Wan.
1918 – Przyjęto flagę Litwy.
1920:
- Rozpoczęła się konferencja w San Remo w sprawie podziału terytorium byłego Imperium osmańskiego.
- W Mandacie Palestyny odbyły się pierwsze wybory do żydowskiego Zgromadzenia Reprezentantów.
1921 – W Poczdamie odbył się potrzeb ostatniej królowej Prus i cesarzowej niemieckiej Augusty Wiktorii.
1922 – W Nowym Jorku założono stowarzyszenie PEN America.
1923:
- Ernst Trygger został premierem Szwecji.
- Weszła w życie pierwsza konstytucja Egiptu.
- Z portu w Glasgow wypłynął w dziewiczy rejs do Montrealu brytyjski transatlantyk SS „Athenia”.
1924 – Założono hiszpańskie przedsiębiorstwo telekomunikacyjne Telefónica.
1925 – W Santiago założono najbardziej utytułowany chilijski klub piłkarski CSD Colo-Colo.
1927:
- Otwarto Port lotniczy Düsseldorf.
- Powstanie Cristero w Meksyku: katoliccy powstańcy napadli, a następnie oblali benzyną i podpalili pociąg relacji Guadalajara–Meksyk mający przewozić pieniądze, w wyniku czego zginęło 51 osób.
- Premiera amerykańskiego biblijnego dramatu biograficznego Król królów w reżyserii Cecila B. DeMille’a.
1928 – Wydany został 125. i ostatni fascykuł Oxford English Dictionary.
1929 – Założono urugwajski klub piłkarski La Luz Montevideo.
1930:
- Premiera amerykańskiego dramatu biograficznego Rozwódka w reżyserii Roberta Z. Leonarda.
- W Charkowie zakończył się proces pokazowy 45 osób oskarżonych o kierowanie Związkiem Wyzwolenia Ukrainy, która to organizacja była mistyfikacją GPU Ukraińskiej SRR.
1931 – Nicolae Iorga został premierem Rumunii.
1934 – 95,75% spośród głosujących w referendum obywateli Urugwaju zatwierdziło nową konstytucję.
1938:
- Hiszpańska wojna domowa: zwycięstwem nacjonalistów zakończyła się bitwa o Aragonię (7 marca-19 kwietnia).
- W trzęsieniu ziemi w Kırşehir w środkowej Turcji zginęły 224 osoby.
1941 – Założono Muzeum Ameryki w Madrycie.
1942 – Zwycięstwo wojsk japońskich nad brytyjsko-chińskimi w bitwie pod Yenankyaung w Birmie (11-19 kwietnia).
1943:
- Szwajcarski chemik Albert Hofmann odkrył psychoaktywne właściwości dietyloamidu kwasu lizergowego (LSD-25).
- W Hamilton na Bermudach rozpoczęła się międzynarodowa konferencja bermudzka, której celem było ustalenie sposobów przesiedleń Żydów z terenów znajdujących się pod okupacją III Rzeszy.
- Zwodowano amerykański lotniskowiec eskortowy USS „Liscome Bay”.
1944 – W Kazanłyku w Bułgarii odkryto tracki murowany grobowiec kurhanowy z okresu hellenistycznego (datowany na ok. 310–290 p.n.e.).
1945:
- II wojna światowa: zakończyła się bitwa o wzgórza Seelow.
- Na Broadwayu w Nowym Jorku odbyła się premiera musicalu Carousel autorstwa Richarda Rodgersa i Oscara Hammersteina II.
1948 – Birma została przyjęta do ONZ.
1955 – Na pustyni Negew w Izraelu założono miasto Ofakim.
1956 – Książę Monako Rainier III Grimaldi poślubił amerykańską aktorkę Grace Kelly.
1959 – Otwarto Stadion Bazaly w Ostrawie.
1960:
- Dokonano oblotu amerykańskiego pokładowego samolotu szturmowego Grumman A-6 Intruder.
- Pho Proeung został premierem Kambodży.
- Powstała najważniejsza namibijska organizacja narodowowyzwoleńcza Organizacja Ludu Afryki Południowo-Zachodniej (SWAPO).
- Założono Dewan Bahasa dan Pustaka Brunei – gremium państwowe zajmujące się rozwojem oraz propagowaniem literatury i języka, badaniami kulturowymi oraz dokumentacją i publikacją dzieł literackich w Brunei.
1961 – Klęską zakończyła się trwająca od 17 kwietnia inwazja uzbrojonych i wspieranych przez CIA sił uchodźców kubańskich w Zatoce Świń.
1968 – Czteroosobowa wyprawa pod wodzą Amerykanina Ralpha Plaisteda dostała po lodzie do bieguna północnego jako pierwsza lub druga w historii (po budzącej wątpliwości wyprawie pod wodzą Amerykanina Roberta Edwina Peary’ego z 1909 roku).
1970:
- Misael Pastrana Borrero wygrał, prawdopodobnie sfałszowane, wybory prezydenckie w Kolumbii.
- W Berlinie Wschodnim odsłonięto pomnik Włodzimierza Lenina o wysokości 19 m.
- W rosyjskim Togliatti rozpoczęła się seryjna produkcja Łady 2101.
1971:
- Sierra Leone zostało proklamowane republiką. Pierwszym prezydentem został Siaka Stevens.
- Ukazał się album L.A. Woman amerykańskiej grupy rockowej The Doors.
- Została wyniesiona na orbitę pierwsza w historii radziecka załogowa stacja kosmiczna Salut 1.
1973:
- Sosnowy Bór koło Petersburga uzyskał prawa miejskie.
- W niemieckim Bad Münstereifel została założona portugalska Partia Socjalistyczna.
1975:
- Nicolaas Johannes Diederichs został prezydentem RPA.
- Włochy zremisowały bezbramkowo z Polską w rozegranym w Rzymie meczu eliminacyjnym do turnieju finałowego Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej.
- W Papui-Nowej Gwinei kina zastąpiła dolara australijskiego.
- Z radzieckiego kosmodromu Kapustin Jar został wystrzelony pierwszy indyjski sztuczny satelita Ariabhata.
1976 – Pak Sŏng Ch’ŏl został premierem Korei Północnej.
1977 – Odbył się pierwszy rejs pierwszego z dwóch zbudowanych francuskich poduszkowców pasażerskich Naviplane N500.
1978 – Lagumot Harris został prezydentem Nauru.
1979 – W stolicy ówczesnego Cesarstwa Środkowoafrykańskiego Bangi stłumiono trzydniowe protesty uczniów przeciwko nakazowi noszenia drogich mundurków szkolnych, w wyniku czego zginęło od 100 do 200 osób.
1982 – Wystrzelono stację kosmiczną Salut 7.
1984 – Oficjalnie zatwierdzono hymn Australii.
1989 – W wyniku wybuchu amunicji na pancerniku USS „Iowa” zginęło 47 marynarzy.
1993:
- Podczas szturmu sił bezpieczeństwa na oblężone ranczo sekty Gałęzi Dawidowej Davida Koresha w Waco w Teksasie wybuchł pożar zabudowań, w wyniku którego zginęło 80 osób, w tym wiele kobiet i dzieci oraz przywódca sekty.
- W katastrofie lotniczej w Zwingle w stanie Iowa zginęło 8 osób, w tym gubernator Dakoty Południowej George Mikelson.
1995 – W Oklahoma City doszło do zamachu bombowego na budynek administracji federalnej, w wyniku czego zginęło 168 osób, a ponad 680 zostało rannych.
1999 – Siedziba Bundestagu została ponownie przeniesiona do Berlina.
2000 – Lecący z Manili Boeing 737 linii Air Philippines rozbił się podczas podchodzenia do lądowania w Davao, w wyniku czego zginęło wszystkich 131 osób na pokładzie.
2001 – Rozpoczęła się misja STS-100 wahadłowca Endeavour.
2002 – Jajko wielkanocne wykonane w 1913 r. ze złota, emalii i 3 tys. kamieni szlachetnych przez złotnika Petera Carla Fabergé’a dla cara Rosji Mikołaja II Romanowa zostało sprzedane w Nowym Jorku za 9,6 mln dolarów.
2003 – Urzędujący prezydent Nigerii Olusẹgun Ọbasanjọ został wybrany na drugą kadencję.
2004 – Rozpoczęła się załogowa misja Sojuz TMA-4 na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS).
2005:
- Nadżib Mikati został premierem Libanu.
- Niemiecki kardynał Joseph Ratzinger został obrany 265. (lub 266.) papieżem i przybrał imię Benedykt XVI.
2007:
- Prezydent Rumunii Traian Băsescu został zawieszony w swoich uprawnieniach przez opozycyjny wobec niego parlament.
- Sidi uld Szajch Abdallahi został prezydentem Mauretanii.
2011 – Fidel Castro zrezygnował z funkcji pierwszego sekretarza Komunistycznej Partii Kuby na rzecz swego brata, prezydenta Raúla Castro.
2012 – Leonid Tibiłow został prezydentem Osetii Południowej.
2013:
- Japończyk Jirōemon Kimura jako pierwszy znany mężczyzna w historii osiągnął wiek 116 lat. Zmarł 12 czerwca tego roku.
- Nicolás Maduro został zaprzysiężony na urząd prezydenta Wenezueli.
2016 – 64 osoby zginęły, a 367 zostało rannych w zamachu terrorystycznym dokonanym przez talibów w Kabulu.
2018:
- Miguel Díaz-Canel został wybrany przewodniczącym Rady Państwa Republiki Kuby, co oznaczało koniec kilkudziesięcioletniej epoki rządów braci Fidela i Raúla Castro.
- Z okazji swych 50. urodzin król Mswati III zmienił nazwę kraju ze Suazi na Eswatini.
2020 – W kanadyjskiej prowincji Nowa Szkocja 51-letni technik dentystyczny Gabriel Wortman w serii strzelanin zabił 22 osoby, 3 zranił, po czym zginął na stacji benzynowej w Enfield w strzelaninie z policją.
2021 – Prezydent Miguel Díaz-Canel został pierwszym sekretarzem Komunistycznej Partii Kuby, zastępując Raúla Castro.
2022 – W wieku 119 lat i 107 dni lat zmarła japońska superstulatka Kane Tanaka, uznawana za najstarszą żyjącą zweryfikowaną osobę na świecie.

19 kwietnia - Urodzili się

19 kwietnia - Zmarli

Termin wiki: 19 kwietnia

19 kwietnia

Ważne wydarzenia z dnia 19 kwietnia – oto niektóre z nich:

Kalendarium