Altówka – nie wiadomo, kiedy dokładnie altówka się pojawiła, ale najstarszy zachowany egzemplarz pochodzi z 1580 roku i został on wykonany przez P. Zanettiego. Instrument ten należy do rodziny instrumentów strunowych smyczkowych. Jest nieco większa od skrzypiec (jest o jedną siódmą większa oraz jej smyczek jest nieco dłuższy i cięższy), posiada miękką, łagodną i głęboką barwę brzmienia, jednocześnie mniej jaskrawą niż skrzypcowa. Jej cztery struny są strojone o kwintę niżej niż w skrzypcach: c, g, d1, a1.
Altówka rzadziej jest używana jako instrument solowy, przede wszystkim wchodzi ona w skład zespołów kameralnych oraz orkiestry symfonicznej. Przez bardzo długi czas służyła ona niemal wyłącznie za instrument pomocniczy w muzyce orkiestrowej i kameralnej. Dopiero kiedy zwróciła uwagę swoją unikalną jakością tonu oraz niskim, niemal nosowym, tajemniczym brzmieniem, zaczęto ją wykorzystywać również jako instrument solowy. Pod koniec XVIII w. muzycy zaczęli doceniać charakterystyczne piękno tego brzmienia i co się z tym wiązało, altówka zaczęła stopniowo nabierać coraz większego znaczenia.[cm_simple_footnote id=”1″]
 | Ten artykuł od 2011-03 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Altówka (wł. viola, skrót: vla.) – muzyczny instrument strunowy z grupy chordofonów smyczkowych. Altówka jest nieco większa od skrzypiec, ma niższy, głębszy i łagodniejszy ton. Pomimo większych rozmiarów altówkę trzyma się podczas gry tak samo jak skrzypce, opierając ją na ramieniu (po stronie o słabszej lateralizacji). Składa się z podłużnego pudła rezonansowego (w razie potrzeby zaopatrzonego w żeberko) z dwoma otworami w kształcie stylizowanej litery f, gryfu z bezprogową podstrunnicą, zakończonego główką w charakterystycznym kształcie ślimaka. Struny, podparte na mostku (podstawku), napinane są za pomocą stożkowatych naciągów (kołków).
 | |
| Klasyfikacja naukowa | |
| Chordofon złożony | |
| Klasyfikacja popularna | |
| instrument smyczkowy | |
| Skala instrumentu | |
 | |
| Podobne instrumenty | |
Struny altówki, niegdyś wykonywane z preparowanych jelit zwierzęcych, dziś niemal wyłącznie wykonywane są ze stali lub tworzyw sztucznych z cienką metalową owijką.
Standardowe długości pudeł rezonansowych altówek wynoszą 16" (40,6 cm), 15 1/2" (39,4 cm), (41 cm), (42 cm), (43 cm) – największe mają zastosowanie głównie jako koncertowe.
Instrument ma cztery struny strojone w kwintach do następujących dźwięków (począwszy od najniżej strojonej) – c, g, d1, a1 i obejmuje zakres dźwięków od c do a³. Tonacja zazwyczaj w kluczu altowym należącym do grupy kluczy C, wyższe partie często zapisuje się w kluczu wiolinowym z grupy kluczy G.
Technika gry na altówce jest podobna do skrzypcowej, altowiolista gra z nieco większym oparciem. Dłuższa menzura powoduje nieco szerszy rozstaw palców na podstrunnicy niż w przypadku skrzypiec. Smyczek jest nieco dłuższy i nieco cięższy niż w skrzypcach.
Altówka powstała wraz ze skrzypcami w okresie baroku i była używana jako instrument akompaniujący skrzypcom, grający zwykle w rejestrach środkowych, pogłębiając przestrzeń muzyczną. Dopiero współcześnie, wraz z rozwojem sztuki instrumentacji zaczęto traktować altówkę jako samodzielny instrument nadając mu ważniejszą rolę w orkiestrze symfonicznej. Zaczęto też komponować utwory solowe na altówkę.
Najbardziej znani kompozytorzy, którzy pisali na ten instrument:
Znane kompozycje na altówkę:
Koncerty
Sonaty
Etiudy, kaprysy
Inne formy, m.in.:
Znani altowioliści:
William Primrose, Lionel Tertis, Rudolf Barszaj, Jurij Baszmiet, Kim Kashkashian, Gérard Caussé, Stefan Kamasa, Tabea Zimermann, Claude Lelong, Nobuko Imai, Jerzy Kosmala, Janusz Pisarski, Ryszard Groblewski, Bjarne Brustad, John Cale, Marek Marczyk, Hatto Beyerle, Piotr Reichert, Lech Bałaban, Hartmut Rohde, Marcin Murawski, Michał Bryła, Ewa Grzywna, Katarzyna Budnik-Gałązka, Volker David Kirchner, Zbigniew Fil
Dołącz do społeczności fanów muzyki poważnej i odkryj świat fascynujących treści. Zarejestruj się teraz i bądź na bieżąco z najnowszymi wpisami!
