BWV 81 – kantata na czwartą niedzielę po Objawieniu Pańskim opracowana na alt, tenor i bas (sopran w chorale zamykającym), flet prosty I+II, obój d’amore I+II, smyczki i continuo.
W opracowaniach posługuję się materiałami pochodzącymi z serwisu Kantaty Jana Sebastiana Bacha Po Polsku. Zapraszam do kategorii, którą obecnie będę rozwijał do wypełnienia kompletnej listy 200 opracowań Kantat kościelnych Jana Sebastiana Bacha wykorzystując audycje nagrane w II programie Polskiego Radia prof. Mirosława Perza.
BWV 81 – Jezus śpi skąd wziąć nadzieję to kantata religijna Johanna Sebastiana Bacha, zatytułowana oryginalnie przez kompozytora “Jesus schläft, was soll ich hoffen?”. Jest to jedna z kantat napisanych na czwartą niedzielę po Objawieniu Pańskim, czyli około 30 stycznia. Kantata opowiada o burzy na jeziorze Genezaret, podczas której Jezus spał na łodzi, a jego uczniowie bali się o swoje życie. Kantata ma siedem części, w których występują soliści (sopran, alt, tenor i bas), chór i orkiestra. Kantata ma następującą strukturę:
Kantata jest pełna kontrastów między lękiem i ufnością, burzą i ciszą, śmiercią i życiem. Muzyka ilustruje te nastroje za pomocą różnych środków, takich jak dynamika, rytm, harmonia, instrumentacja i tekstura.
Kantata jest uważana za jedno z najpiękniejszych i najbardziej dramatycznych dzieł Bacha.
Libretta z muzyką Bacha na niedziele po Objawieniu Pańskim to niezwykłe dzieło, które ukazuje pełnię ludzkich emocji w obliczu tajemnicy wiary. Nie są to tylko smutne i ponure pieśni o cierpieniu i śmierci, ale także piękne i radosne hymny o nadziei i miłości. W tych utworach słyszymy głosy wiernych, którzy mimo trudności i zwątpienia nie przestają wierzyć w obietnicę zbawienia i powrotu Chrystusa. W tych utworach widzimy obrazy Matki Bożej, która z miłością i współczuciem towarzyszy swojemu Synowi na drodze krzyżowej.
W tych utworach odczuwamy siłę muzyki Bacha, która potrafi poruszyć serca i umysły słuchaczy, zapraszając ich do głębokiej refleksji i modlitwy. Libretta z muzyką Bacha na niedziele po Objawieniu Pańskim to prawdziwe arcydzieło, które zasługuje na uwagę i podziw każdego miłośnika sztuki i duchowości.
Kantata “Jezus śpi, jaka powinna być moja nadzieja?”, wykonana po raz pierwszy 30 stycznia 1724 roku w ramach pierwszego cyklu kantatowego Bacha z Lipska, bezbłędnie przekłada tę metaforę na muzykę, podczas gdy tekst opowiada o opóźnionej interwencji Chrystusa podczas burzy na Jeziorze Galilejskim.
W swojej kompozycji Bach dał się poznać jako bardzo wrażliwy na potrzeby tekstu. Cytowany fragment biblijny, oprócz ciszy przywołującej sen, przemawia wyraźnie w pierwszej osobie, dając wgląd w decyzję Bacha, by rozpocząć utwór nie od części chóralnej, ale raczej od arii altowej – skali i barwy głosu, których często używał do personifikacji duchowego niepokoju. Utwór ten, choć skomponowany duszpastersko na flety proste i smyczki, nie przedstawia idyllicznej sceny spokoju, która tak często uświetniała barokowe opery i kantaty bożonarodzeniowe.
Daleka od poczucia spokoju i pewności, opuszczona muzyka wydaje się składać niemal wyłącznie z westchnień. Częste pauzy górnych głosów, przerywane jedynie pulsującym continuo, sugerują niespokojne chrześcijańskie serce bijące z trwogą w obliczu pustego dźwięku przywołującego nieobecnego Chrystusa. Podczas gdy inny kompozytor wykorzystałby implikacje burzy na morzu wyłącznie do namalowania dramatycznej sceny, Bach i jego nieznany poeta wybrali podejście, które przemawia do wewnętrznej duszy.
Pomimo “pieniących się fal” arii tenorowej, odniesienie do “wód Beliala” sugeruje, że to piekielne pokusy grzechu i śmiertelnego strachu wieją “wiatry smutku” w kierunku chrześcijan. Następujące po nim arioso, łagodne i zacieśniające continuo ritornello, toruje drogę do zmiany tonu: zgodnie z dobrą tradycją luterańską to właśnie ci, którzy są “małej wiary” i nie ufają Słowu Bożemu, są przyczyną własnej rozpaczy.
A zatem bardziej żarliwy niż miłość Jezus pojawia się w arii “Jeszcze, morze ciągnące!”, aby uciszyć burzę (oboje) i fale (struny), aby chronić człowieka – wybrane dziecko Boga. Do tej sceny Bach skomponował szalejącą muzykę, przywołując moc Chrystusa, który uspokoił wzburzone morze w długim i długotrwałym bezruchu.
Fakt, że Bach, zaledwie półtora roku później, ułożył praktycznie identyczną muzykę do tekstu kantaty BWV 178 “cicho, cicho, zawrotny intelekt!” stanowi podstawę interpretacji metafory burzy morskiej w kategoriach duchowych i moralnych.
W następnym recytatywie alt, który podobnie jak wątpiący Tomasz nawrócił się dzięki pomocy Chrystusa, zatacza koło schemat tematyczny kantaty. Trudno o lepszy chór zamykający ten utwór niż druga zwrotka “Pod twoją opieką, jestem pośród burz, wszystkich wrogów wyzwolonych” ze słynnego hymnu Johanna Francka “Jesu, meine Freude”.
Być jak Zawisza, Zadania wykonywać bez zbędnej zwłoki, Szanować czas, używać głowy i serca…
Przez ostatnie 8 lat (prawie 8 lat), byłem razem z demokratami by przyczyniać się do normalności w naszym kraju). Dziś kiedy Polska staje się znów częścią europejskiej rodziny państw demokratycznych, mogę powrócić do tego co kocham najbardziej czyli swoich muzycznych Pasji. By wreszcie móc pogłębiać swoją wiedzę o muzyce i dzielić się nią…
