BWV 80a
Alles, was von Gott geboren
Wszelka rzecz w Bogu mająca powicie
BWV 80a – kantata na niedzielę OKULI (Trzecia Niedziela Wielkiego Postu), a opracowana na Głosy wokalne: sopran, alt, tenor, bas (chór czterogłosowy). Instrumenty: Dwie skrzypiec (violino I/II), Altówka (viola), Basso continuo: organy, wiolonczela, fagot
W opracowaniach posługuję się materiałami pochodzącymi z serwisu Kantaty Jana Sebastiana Bacha Po Polsku. Zapraszam do kategorii, którą obecnie będę rozwijał do wypełnienia kompletnej listy 200 opracowań Kantat kościelnych Jana Sebastiana Bacha wykorzystując audycje nagrane w II programie Polskiego Radia prof. Mirosława Perza.
Audycja prof. Mirosława Perza do kantaty 80a nie została zrealizowana.
Wszelka rzecz w Bogu mająca powicie
Opowieść o ogniu, który przetrwał wiatr historii
Gdy w Weimarze marcowe wichury szeptały modlitwy do gotyckich witraży, Johann Sebastian Bach, jak alchemik dźwięków, przystępował do dzieła. Trzecia niedziela Wielkiego Postu, zwana Okuli – „Oczy moje zawsze zwrócone ku Panu” – prosiła o muzykę, co by serca skruszyła, a zarazem tchnęła w nie odwagę. I tak narodziła się kantata BWV 80a: Alles, was von Gott geboren. Dziecię wiary, spowite w jedwab słów Salomona Francka, poety, który wersety czerpał niczym wodę z studni Lutra.
Ach, Salomonie Francku! Ty, któryś pisał teksty jak gdyby piórem maczanym w bursztynie i łzach. Twoje Evangelisches Andachts-Opffer – Ewangelicka Ofiara Modlitewna – to księga, gdzie słowa są jak ptaki uwięzione w klatce pergaminu. I oto jeden z nich, fragmencik z Listu św. Jana: „Wszystko, co się narodziło z Boga, zwycięża świat”. Bach, czytając to, ujrzał w nutach tarczę i miecz. I uczynił z nich chorał, co kończył się pieśnią „Warownią mocną jest nasz Bóg”. Lecz gdzież są te nuty? Gdzie manuskrypt, co miał barwę sepii i zapach kadzidła? Rozpłynął się, jak mgła nad Ilmem. Pozostał tylko cień – wspomnienie w archiwach, westchnienie w listach muzykologów.
O, ironio! Kantata, która miała zwyciężać świat, sama została przez świat zwyciężona. Lecz Bach, ten wieczny kuglarz nadziei, około roku 1730 sięgnął po jej fragmenty i tchnął w nie nowe życie. Tak powstała BWV 80: Ein feste Burg ist unser Gott, już nie na post, lecz na Święto Reformacji. Czyż to nie paradoks? Dzieło wielkopostne, niczym feniks, odrodziło się w blasku protestanckich trąb. A wszystko dlatego, że w Lipsku, gdzie Bach osiadł jak statek na redzie, Wielki Post był czasem milczenia organów. Kościół mówił: „Silentium!”, a kantata, niepogodzona z losem, szukała nowego domu. I znalazła go w chrzęście zbroi Lutra.
Czy słyszycie, jak ta muzyka wędruje przez wieki? Najpierw Weimar: chłopięcy sopran drży w zimowym powietrzu. Potem Lipsk: chór męski, jak husyccy żołnierze, śpiewa o twierdzy niezdobytej. A między tym – pustka. Miejsce, gdzie BWV 80a powinna stać, znaczone jest białymi kartami. Może to lepiej? Może utwór, który przegrał z czasem, stał się symbolem tego, co ulotne? Jak kwiat, który więdnie, by jego zapach trwał w pamięci.
Kończę tę opowieść obrazem: oto Bach, już starszy, siwiejący, przegląda stare partytury. Nagle znajduje kartkę – może szkic BWV 80a. Uśmiecha się. Wie, że muzyka, jak Duch, „wieje kędy chce”. I nawet jeśli manuskrypt spłonął, ogień inspiracji trwa. W końcu „wszystko, co z Boga narodzone”, nie umiera. Tylko czeka, by zmartwychwstać w nowej formie – jak ziarno rzucone w glebę innej epoki.
Tak oto kantata na Okuli stała się opowieścią o przemijaniu i wieczności. A my, słuchając BWV 80, słyszymy w niej echo tamtej, zaginionej. I może właśnie w tym dualizmie jest cały Bach: geniusz, który z popiołów żałobnych pieśni potrafił uczynić fanfary zmartwychwstania.
BWV 80a w tłumaczeniu Filip Adam Zieliński
Wszelka rzecz w Bogu maiąca powicie
przeznaczona do odnoszenia zwycięstw.
Cóż pod Chrystusów sztandarem
wierność we chrzcie zaprzysięgłem,
w Chryście ma zwycięstwo ciągłe.
Wszelka rzecz w Bogu maiąca powicie
przeznaczona do odnoszenia zwycięstw.
Rozważ przeto,
dziecię Boże, iakże wielkim miłowanie,
IEzus to
w Krwie Swey dał zapisanie,
nim też Tobie Onci
na bóy z szatańskiem woyskiem
a przeciw światu a grzeszności
zrządził posłanie!
W duszy Twey wnętrzności
nie day mieśćca ma Szatana, zbluźnienie!
Nie day siercu Twemu,
co Bożym Niebem iest na ziemi,
zrównać się mieśćcu pustynnemu.
Żałuy za winy Twe śród boleści,
iżby Duch Chrystusowy z Twym w pewney był łączności!
Wnidź w sierca mego mieszkanie,
Panie IEzu, mym ieś pragnieniem!
Wygnany świat zeń a Szatana
a zwol, iżby Twa obliczność we mnie świetniała nowotna!
Precz! Nieprawa grzeszności zgrozo!
Stąd staway przeto
przy Krysta chorągwi Krwie zabarwioną,
o duszo, umocnioną!
Wierzaiąc, iż Głowa Twa nie puści Cię, oto
Iey zwyciężenie
przystęp takoż Tobie ku Twey da koronie!
Ku woynie przystąp wesele!
Ieśli tak Słowa Bożego
uchowasz iak słuchasz wiele,
będąć nieprzyiaciele
zmuszeni, by pierzchali.
Obroną Twą osoba Zbawcy Twego!
Iakże błogosławione ciało, które Cię, IEzus, wydało?
Aleć świętszem sierce, które nosi Cię we wierze!
Niezwyciężonym pozostawa, wrogi w możności śmiało
siec, a posiędzie na koniec koronę, skoro śmirć ie zmorze.
Mocą naszą nic nie uczynione,
caleśmy rychło zgubione.
Walczy mąż prawy nam,
Którego Bóg obrać raczył.
Pytasz li: któż zacz?
Onci IEzus Chrystus, Pan
zbroynych to zastępów,
niemaszci krom Niego bogów,
pole musi utrzymać.
Pieśń „Alles, was von Gott geboren” jest głęboko zakorzenionym w chrześcijańskiej teologii hymnem, który odwołuje się do motywów zwycięstwa przez wiarę, duchowej walki oraz zbawienia przez Jezusa Chrystusa. Tekst, napisany w języku niemieckim, jest typowym przykładem pieśni religijnej, mającej na celu umocnienie wiary i zachęcenie do życia zgodnego z naukami biblijnymi. Poniżej przedstawiam analizę treści oraz interpretację kluczowych motywów.
—
Struktura i refren
Pieśń składa się z refrenu i kilku strof. Refren brzmi:
– „Alles, was von Gott geboren, Ist zum Siegen auserkoren”
(„Wszystko, co zrodzone z Boga, jest przeznaczone do zwycięstwa”).
– Nawiązuje do biblijnej obietnicy zwycięstwa przez wiarę, np. 1 List Jana 5,4: „A zwycięstwem, które zwyciężyło świat, jest nasza wiara”.
Refren powtarza się po pierwszej strofie, podkreślając centralną myśl pieśni: ci, którzy są „zrodzeni z Boga”, mają zapewnione zwycięstwo nad grzechem i szatanem dzięki Chrystusowi.
—
Analiza strof
Strofa 1
„Was bei Christi Blutpanier In der Taufe Treu geschworen, Siegt in Christo für und für”
(„Co przy chorągwi krwią Chrystusa zbroczonej W chrzcie wierność przysięgło, Zwycięża w Chrystusie zawsze i wciąż”).
– Interpretacja:
Strofa mówi o miłości Jezusa, który przez swoją krew zbawił ludzi i wezwał ich do walki przeciw szatanowi, światu i grzechowi. Chrzest jest przedstawiony jako zobowiązanie do tej duchowej walki i początek życia chrześcijańskiego.
Strofa 2
– Treść:
„Erwäge doch, Kind Gottes, die so große Liebe, Da Jesus sich Mit seinem Blute dir verschriebe… Bereue deine Schuld mit Schmerz, Dass Christi Geist mit dir sich fest verbinde!”
(„Rozważ, dziecko Boże, tę wielką miłość, Gdy Jezus swą krwią się tobie oddał… Żałuj za swe winy z bólem, Aby Duch Chrystusa mocno się z tobą złączył!”).
– Interpretacja:
Zachęta do refleksji nad miłością Chrystusa i do duchowej walki. Metafora serca, które nie powinno stać się „pustynią” („Zur Wüste werden”), symbolizuje unikanie duchowej pustki. Wzywa do pokuty i przyjęcia Ducha Chrystusa.
Strofa 3
– Treść:
„Komm in mein Herzenshaus, Herr Jesu, mein Verlangen! Treib Welt und Satan aus…”
(„Wejdź do domu mego serca, Panie Jezu, moje pragnienie! Wypędź świat i szatana…”).
– Interpretacja:
Modlitwa do Jezusa o oczyszczenie serca z grzechu i szatana. Prośba o odnowienie „obrazu Bożego” w duszy podkreśla pragnienie duchowej przemiany.
Strofa 4
– Treść:
„So stehe denn Bei Christi blutbefärbten Fahne… Ja, dass sein Sieg Auch dir den Weg zu deiner Krone bahne!”
(„Stań więc Przy chorągwi krwią Chrystusa zafarbowanej… Tak, Jego zwycięstwo Toruje ci drogę do twej korony!”).
– Interpretacja:
„Krwawa chorągiew” to metafora krzyża. Strofa obiecuje, że wierność Jezusowi prowadzi do zwycięstwa i życia wiecznego („korony”).
Strofa 5
– Treść:
„Mit unser Macht ist nichts getan… Es streit’ vor uns der rechte Mann, Den Gott selbst hat erkoren… Er heißt Jesus Christ, Der Heffe Zebaoth…”
(„Naszą mocą nic nie zdziałamy… Walczy za nas właściwy Mąż, Którego sam Bóg wybrał… Nazywa się Jezus Chrystus, Pan Zastępów…”).
– Interpretacja:
Wyznanie wiary w Jezusa jako jedynego zbawiciela i wodza w walce duchowej. Tytuł „Pan Zastępów” podkreśla Jego boską moc.
Strofa 6
– Treść:
„Wie selig ist der Leib, der, Jesu, dich getragen? Doch selger ist das Herz, das dich im Glauben trägt!”
(„Jak błogosławione jest ciało, które Cię nosiło, Jezu? Lecz błogosławieńsze jest serce, które Cię w wierze nosi!”).
– Interpretacja:
Nawiązanie do Marii (ciało, które nosiło Jezusa), ale większy nacisk kładzie na serce wierzącego. Wierzący, który nosi Jezusa w sercu, jest niepokonany i otrzyma koronę po śmierci.
—
Kluczowe motywy
- Zwycięstwo przez wiarę:
– Ci, którzy są „zrodzeni z Boga”, zwyciężają dzięki wierze w Chrystusa.
- Walka duchowa:
– Chrześcijanin walczy z szatanem, światem i grzechem, ale nie własnymi siłami, lecz mocą Jezusa.
- Rola Jezusa:
– Jezus jest zbawicielem (przez krew) i wodzem (Pan Zastępów), który prowadzi do zwycięstwa.
- Wewnętrzne życie duchowe:
– Pokuta, odrzucenie grzechu i przyjęcie Chrystusa do serca są kluczowe dla życia chrześcijańskiego.
—
Interpretacja ogólna
Pieśń łączy osobiste doświadczenie wiary z doktryną chrześcijańską. Podkreśla, że wiara nie jest tylko prywatną sprawą, ale ma wpływ na całe życie, wymagając aktywnej walki z grzechem i oddania się Chrystusowi. Obrazy militarne („chorągiew”, „wojna”) i obietnica „korony” odwołują się do biblijnych motywów (np. List do Efezjan 6,10-18).
—
Kontekst historyczny
Tekst w języku niemieckim sugeruje pochodzenie z tradycji luterańskiej lub protestanckiej. Motywy walki duchowej i zwycięstwa przez wiarę są charakterystyczne dla hymnów reformacyjnych, które często inspirowały wiernych do wytrwałości w wierze.
—
Podsumowanie
„Alles, was von Gott geboren” to hymn wyrażający wiarę w moc Chrystusa jako zbawiciela i obrońcy. Przez obrazy walki i zwycięstwa zachęca do trwania w wierze, pokuty i oddania się Jezusowi, przypominając o obietnicy życia wiecznego. Jest to pieśń, która zarówno uwielbia Boga, jak i umacnia duchowo słuchaczy.
“Alles, was von Gott geboren, Ist zum Siegen auserkoren.” Te wersy podkreślają, że wszystko, co pochodzi od Boga, jest przeznaczone do zwycięstwa. Jest to wyraz głębokiej wiary w to, że ci, którzy są zjednoczeni z Bogiem, mogą pokonać wszelkie przeciwności, grzech i zło w świecie. To zachęta do życia w zgodzie z Bożą wolą i odwaga w obliczu trudności.
“Erwäge doch, Kind Gottes, die so große Liebe, Da Jesus sich Mit seinem Blute dir verschriebe.” Ten fragment wzywa wierzącego, aby rozważał ogromną miłość Jezusa, który poświęcił się dla ludzkości, ofiarując swoją krew jako przymierze. Jest to przypomnienie o odkupieniu i zachęta, by z wdzięcznością przyjąć tę miłość, odnawiając swoją więź z Chrystusem.
“Komm in mein Herzenshaus, Herr Jesu, mein Verlangen! Treib Welt und Satan aus.” Te wersy wyrażają gorące pragnienie przyjęcia Chrystusa do serca i prośbę o wypędzenie wszelkiego zła oraz wpływów świata i szatana. Jest to modlitwa o oczyszczenie duszy i uczynienie miejsca dla obecności Boga.
“Wie selig ist der Leib, der, Jesu, dich getragen? Doch selger ist das Herz, das dich im Glauben trägt!” Tutaj autor tekstu wyraża, że chociaż ciało Maryi, które nosiło Jezusa, było błogosławione, jeszcze bardziej błogosławione jest serce, które nosi Chrystusa w wierze. To przypomnienie, że duchowa relacja z Bogiem jest kluczowa.
“Mit unser Macht ist nichts getan, Wir sind gar bald verloren.” Ten fragment nawiązuje do ograniczoności ludzkich możliwości i podkreśla, że bez Bożej pomocy człowiek nie jest w stanie pokonać zła. Jest to wyraz pokory i uznania Bożej mocy jako jedynego źródła prawdziwego zwycięstwa.
Dziękuję Ci za to serdecznie!
Mam nadzieję, że treści które czytasz przynoszą Ci tyle korzyści co mi przyjemność ich tworzenia.
sekcja o instrumentach rzadkich
sekcja o instrumentach symfonicznych
Zapraszam też do treści moich wpisów blogowych

Czajkowski Koncert na skrzypce i orkiestrę

Chopin La Ci Darem La Mano

Bach Kantaty i Ja

Vesperae solennes de confessore KV 339 Mozarta

Dido i Eneasz

Wojna Światów Barok vs Klasyka

Armide 🎭 Miłość Magia i Rewolucja w Operowej Otchłani
