19 stycznia - Dzień Janis Joplin, popcornu i elektrycznych latarni 🎤🍿💡
Wydarzenia, Myśl dnia, Imieniny, Zodiak, Horoskop, Quiz, Krzyżówka - Zapraszam do Gry 🙂
czyli wszystko, co warto wiedzieć o 19 styczniu
Dzień dobry 🙂

19 stycznia ma w sobie coś z teatralnej zapowiedzi dziejów. Oto bowiem w tym samym dniu, gdy w średniowiecznym Rzeszowie rozbrzmiewały fanfary na cześć królewskiego przywileju Kazimierza Wielkiego, wieki później w Teksasie przychodziła na świat dziewczynka, która miała stać się wcieleniem bluesa i buntu – Janis Joplin.
Historia lubi takie zestawienia, jakby chciała nam powiedzieć, że czas nie płynie linearnie, lecz wiruje w dziwnym tańcu, w którym koronowane głowy spotykają się z koronami cierniowymi artystów.
W tym dniu bowiem mieszają się epoki i style. Robert E. Lee – generał, który przegrał wojnę, ale wygrał miejsce w podręcznikach historii – dzieli datę urodzin z Robertem Palmerem, który wygrał serca milionów elegancją i głosem gładkim jak jedwab.
A gdzieś pomiędzy nimi przemyka cień Pierre’a-Josepha Proudhona, który głosił, że własność to kradzież, oraz Hedy Lamarr, która ukradła serca widzom, by następnie podarować światu technologię, bez której nie mielibyśmy dzisiaj telefonów komórkowych. Dziwny to dzień, dziewiętnasty stycznia – pełen paradoksów i przypadków, które każą nam wierzyć, że w historii nie ma przypadków.
i ... Trochę historii z przekąsem GONZO
KIEDY POLSKA POWIEDZIAŁA ROSJI: "SPADAJ!"
I NIKT TEGO NIE ZAUWAŻYŁ
Słuchajcie, dziewiętnastego stycznia tysiąc siedemset osiemdziesiątego dziewiątego roku w Warszawie działo się coś, co powinno być w każdym podręczniku historii wydrukowane czerwonymi literami wielkości czcionki używanej do nagłówków o wojnach światowych.
Ale nie, oczywiście że nie. Bo historia, ta stara kurwa, zawsze ma swoich ulubieńców i pomija rzeczy naprawdę ważne.
Wyobraźcie sobie scenę: Sejm Czteroletni, pełen szlachty w żupanach i kontuszach, wszyscy napaleni ideami oświecenia jak współcześni studenci filozofii po trzecim espresso. I nagle – BACH! – głosują za likwidacją Rady Nieustającej. Brzmi niewinnie? TO BYŁA ROSYJSKA MARIONETKA, LUDZIE! Polska właśnie pokazała środkowy palec Katarzynie Wielkiej i całemu jej imperialnemu cyrku!
Ambasador rosyjski pewnie dostał zawału na miejscu. Król Stanisław August – biedak, który był bardziej zakładnikiem niż monarchą – protestuje, ale gość nie ma już nic do powiedzenia. Posłowie krzyczą, machają szablami, pewnie ktoś przewrócił stół (tak sobie wyobrażam, bo w źródłach tego nie ma, ale TO MUSIAŁO SIĘ WYDARZYĆ). Polska właśnie formalnie przestała być rosyjskim protektoratem!
No i co z tego? A to, że cztery lata później ruscy wrócili z armatami i całą tą piękną rewolucją można było sobie w dupę wsadzić. Ale przez te kilka lat, cholera, przez te kilka lat Polska próbowała być sobą. I to coś znaczy. To jak zakochać się w kimś, kogo nie możesz mieć, ale przez jedną noc udawać, że jesteś szczęśliwy. Historia to masochistyczna pętla, przyjaciele, ale czasem – tylko czasem – są w niej momenty czystej, niesfałszowanej nadziei.
I to się stało dziewiętnastego stycznia. Zapamiętajcie tę datę. W świecie, gdzie wszyscy pamiętają o trzecim maja, dziewiętnasty stycznia zasługuje na przynajmniej pół litra wódki i toast za tych szaleńców, którzy uwierzyli, że można.
Skocz do sekcji
KRONIKI DNIA W KALENDARZU
19 Stycznia
Narodziny Legend - Od Janis do Palmera 🕺🏻🎸🎤
Niech ta playlista będzie hołdem dla tych, którzy zostawili nam najcenniejszy dar - muzykę.
Muzyczna podróż przez życie i twórczość artystów urodzonych i zmarłych 19 stycznia. Od soulowego krzyku Janis Joplin, przez elegancję Roberta Palmera, country Dolly Parton, rockabilly Carla Perkinsa, po soul Wilsona Picketta. To połączenie różnych epok i stylów, które łączy jedna data - 19 stycznia.
Buy Me a Coffee
Imieniny i liczba dnia
Od początku roku i do jego końca jest?
- ➡️ liczba dni, które minęły: 19
- ➡️ liczba dni, które pozostały: 346
- ➡️ 19 stycznia 2025 przypada w niedzielę i jest to dzień w 3 tygodniu roku.
Myśl Dnia na 19 stycznia
🎂 Znane osoby urodzone 19 stycznia
- 🌟 Dōgen (1200) – japoński mistrz zen
- 🌟 Franciszek II Walezjusz (1544) – król Francji
- 🌟 Lucilio Vanini (1585) – włoski filozof, teolog
- 🌟 Jan Kasper II von Ampringen (1619) – niemiecki arystokrata, administrator zakonu krzyżackiego
- 🌟 Laurens Pieter van de Spiegel (1736) – holenderski polityk
- 🌟 Johann Elert Bode (1747) – niemiecki astronom
- 🌟 Augusta Reuss-Ebersdorf (1757) – księżna Saksonii-Coburg-Saalfeld
- 🌟 Guillaume-Antoine Olivier (1756) – francuski przyrodnik, entomolog
- 🌟 Robert E. Lee (1807) – amerykański inżynier, generał konfederacki
- 🌟 Henry Bessemer (1813) – brytyjski inżynier, wynalazca
- 🌟 Alfred Clebsch (1833) – niemiecki matematyk, wykładowca akademicki
- 🌟 William Mulock (1843) – kanadyjski prawnik, polityk
- 🌟 Augustine Birrell (1850) – brytyjski prawnik, polityk, pisarz
- 🌟 Maria Jakunczikowa (1870) – rosyjska malarka
- 🌟 Per Daniel Amadeus Atterbom (1790) – szwedzki prozaik, poeta, krytyk literacki
- 🌟 Guido Fubini (1879) – włoski matematyk, wykładowca akademicki
- 🌟 Paul Cézanne (1839) – francuski malarz
- 🌟 Leonid Kantorowicz (1912) – rosyjski matematyk, ekonomista, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii
- 🌟 Patricia Highsmith (1921) – amerykańska pisarka
- 🌟 Leszek Balcerowicz (1947) – polski ekonomista, polityk, minister finansów
🕯️ Znane osoby zmarłe 19 stycznia
- 🕯 Garcia I (914) – król Leónu
- 🕯 Wulstan (1095) – anglosaski benedyktyn, biskup, święty
- 🕯 Ruggiero di Lauria (1305) – sycylijski admirał w służbie aragońskiej
- 🕯 Piotr z Chrząstowa (1452) – polski duchowny katolicki, biskup przemyski, senator
- 🕯 Izabela Habsburg (1526) – królowa duńska, norweska i szwedzka
- 🕯 Diego Laynez (1565) – hiszpański jezuita, teolog, generał zakonu
- 🕯 Abbas I Wielki (1629) – szach Persji
- 🕯 Eleonora Magdalena von Pfalz-Neuburg (1720) – cesarzowa rzymsko-niemiecka, królowa czeska i węgierska
- 🕯 Zaharije Orfelin (1785) – serbski działacz kulturalny, poeta, historyk, rytownik, kaligraf
- 🕯 Thomas Willing (1821) – amerykański finansista, polityk
- 🕯 Pierre-Joseph Proudhon (1865) – francuski polityk, ekonomista, socjolog, dziennikarz
- 🕯 Auguste Mariette (1881) – francuski historyk, archeolog, egiptolog, muzealnik
- 🕯 Albert Victor de Broglie (1901) – francuski książę, historyk, polityk, premier Francji
- 🕯 Georges Picquart (1914) – francuski generał brygady, polityk, minister wojny
- 🕯 Carl Gräbe (1927) – niemiecki chemik, wykładowca akademicki
- 🕯 Kazimierz Białaszewicz (1943) – polski biolog, wykładowca akademicki
- 🕯 Theodor Kaluza (1954) – niemiecki matematyk, fizyk
- 🕯 Hedy Lamarr (2000) – amerykańska aktorka, wynalazczyni
- 🕯 Hrant Dink (2007) – turecki dziennikarz, publicysta
- 🕯 Piotr Węgleński (2024) – polski biolog, genetyk, profesor nauk biologicznych
⭐ 19 stycznia w kalendarzu wygląda jak dzień, który wyrwał się zza kulis rzeczywistości i postanowił zrobić własną imprezę.
Z jednej strony aromat prażonej kukurydzy unosi się nad światem jak znak, że czas wcisnąć „play” i zanurzyć się w filmowym chaosie. Z drugiej — stalowe buty wojskowej powagi stukają po korytarzach prokuratury, gdzie każdy paragraf stoi na baczność.
To trochę tak, jakby ktoś wrzucił do jednego gara Hollywood, mundur, paragraf i odrobinę absurdalnego poczucia humoru, zamieszał, posypał solą i masłem, po czym ogłosił: „Tak, to będzie wasz dzień, ludzie”.
Dzisiaj celebrujemy popcorn i wojskowych prokuratorów. A im więcej o tym myślimy, tym bardziej to ma sens. Jedni pilnują sprawiedliwości, drudzy — odpowiedniego poziomu chrupkości życia.
No to zaczynamy.
🍿 Dzień Popcornu
W powietrzu unosi się zapach, który zwiastuje tylko jedno: dziś nie liczą się kalorie, zdrowy rozsądek ani to, czy kukurydza znowu wpadnie między zęby.
To dzień, w którym można oficjalnie zorganizować kino domowe, stary projektor, pół znajomych i cały garnek popcornu.
Żyjemy w czasach, gdzie świat potrafi wybuchać jak ziarenko zbyt długo trzymane na ogniu — więc tym bardziej warto uczcić święto prażonej kukurydzy. To moment, w którym chrupiesz, oglądasz i przez chwilę zapominasz, że jutro trzeba wrócić do rzeczywistości. Dziś liczy się tylko: film, kanapa, kubek napakowany po brzegi złotymi, pachnącymi chmurkami.
🛡️⚖️ Święto Wojskowych Jednostek Organizacyjnych Prokuratury Wojskowej
Dzień, w którym paragraf maszeruje równo z musztrą.
Święto tych, którzy patrzą na sprawiedliwość nie jak na abstrakcję, lecz jak na obowiązek w mundurze. Dzięki decyzji z 24 grudnia 2013 roku 19 stycznia należy właśnie do nich — wojskowych strażników prawa, dla których każdy akt oskarżenia ma wagę odpowiedzialności, a każdy wyrok powinien brzmieć jak precyzyjnie wymierzony rozkaz.
W świecie, gdzie czasem film miesza się z rzeczywistością, dobrze wiedzieć, że istnieją ludzie, którzy stoją na straży tego, by chaos nie przejął kontroli. Więc dziś salutujemy prokuratorom wojskowym — niech ich decyzje będą sprawiedliwe, trafne i tak wyraziste, jakby były pisane gęsim piórem zanurzonym w żołnierskiej dyscyplinie.
🎉 Muzyczne kalendarium 19 stycznia
Urodzeni muzycy
- 🌟 Rena Rolska /wł. Regina Rollinger-Jonkajtys/ (1932) – piosenkarka.
- 🌟 Janis Joplin (1943) – piosenkarka rockowa, soulowa i bluesowa; autorka tekstów.
- 🌟 Rod Evans (1949) – wokalista grupy Deep Purple w latach 1968–1969.
- 🌟 Dolly Parton (1946) – piosenkarka muzyki country.
- 🌟 Robert Palmer (1949) – piosenkarz pop.
- 🌟 Dewey Bunnell (1952) – współzałożyciel, wokalista, perkusista i gitarzysta grupy America.
- 🌟 Trey Lorenz /wł. Lloyd Lorenz Smith/ (1969) – wokalista, autor piosenek i producent muzyczny.
- 🌟 Paweł Domagała (1984) – aktor i piosenkarz.
- 🌟 Mac Miller /wł. Malcolm James McCormick/ (1992) – raper, autor tekstów i producent muzyczny.
Zmarli muzycy
- 🕯 Carl Perkins (1998) – piosenkarz i gitarzysta. Był jednym z pionierów rock and rolla.
- 🕯 Wilson Pickett (2006) – wokalista i kompozytor soulowy.
- 🕯 Denny Doherty /wł. Dennis Gerrard Stephen Doherty/ (2007) – członek zespołu The Mamas & The Papas.
- 🕯 Trevor Taylor (2008) – wokalista i autor piosenek grupy Bad Boys Blue.
- 🕯 Loalwa Braz (2017) – piosenkarka, kompozytorka i autorka tekstów. W latach 1989–2000 była wokalistką zespołu Kaoma.
- 🕯 Marlena Shaw /ur. Marlina Burgess/ (2024) – piosenkarka.
Wydarzenia muzyczne
- 🗓️ 1988 – ukazał się debiutancki album Taylor Dayne zatytułowany Tell It to My Heart.
Wybrane ciekawostki muzyczne wideo na 19 stycznia
Czego w mojej muzycznej sekcji na dzień 19 stycznia nie ująłem to w powyższym w materiale wideo muzycznego kalendarium na każdy dzień roku Radia 7 Toronto wyśmienicie wyjawia Tomasz Piwowarek
– Obejrzyj i wysłuchaj koniecznie ❤️
MUZYCZNI BOHATEROWIE DNIA
DZIŚ WSPOMINAM
JANIS JOPLIN
Jeśli istnieją głosy, które nie podlegają czasowi, to głos Janis Joplin należy do tej nielicznej, wybranej kasty. Głos, który nie śpiewa – lecz płonie. Który nie prosi – lecz żąda. Który nie opowiada – lecz krzyczy prawdę tak ostrą, że rozcina ciszę jak brzytwa. Janis była jak żywioł, który wymknął się spod kontroli wszystkich chcących zamknąć muzykę w ładnych, równych ramach. Miała w sobie bluesa tak starego, że znał jeszcze kurz Delty; miała rocka tak dzikiego, że zrywał plakaty ze ścian; miała soul tak prawdziwy, że drżały od niego drewniane deski klubowych scen. Wszystko to skondensowane w jednym ciele, jednej duszy, jednym mezzosopranie, który brzmiał jak krzyk wolności i lament samotności jednocześnie.
👩🏻🎤 Panegiryk dla Janis Joplin 👩🏻🎤
⭐ Panegiryk dla Janis Lyn Joplin
Jeśli istnieją głosy, które nie podlegają czasowi, to głos Janis Joplin należy do tej nielicznej, wybranej kasty. Głos, który nie śpiewa – lecz płonie. Który nie prosi – lecz żąda. Który nie opowiada – lecz krzyczy prawdę tak ostrą, że rozcina ciszę jak brzytwa.
Janis była jak żywioł, który wymknął się spod kontroli wszystkich chcących zamknąć muzykę w ładnych, równych ramach. Miała w sobie bluesa tak starego, że znał jeszcze kurz Delty; miała rocka tak dzikiego, że zrywał plakaty ze ścian; miała soul tak prawdziwy, że drżały od niego drewniane deski klubowych scen. Wszystko to skondensowane w jednym ciele, jednej duszy, jednym mezzosopranie, który brzmiał jak krzyk wolności i lament samotności jednocześnie.
W latach 60. była tym, czym ogień jest dla nocy – nie do pominięcia. Z Big Brother and the Holding Company odmieniała scenę, sprawiała, że publiczność dostawała dreszczy na sam dźwięk pierwszych akordów „Piece of My Heart”. Gdy wychodziła solo – w „Cry Baby”, w „Me and Bobby McGee” – pokazywała, że ekspresja nie musi być elegancka, by być wielka. Wystarczy, by była prawdziwa.
Jej koncerty były jak msze. Głośne, niepokorne, rozedrgane. Janis nie bywała na scenie – ona tam żyła. A żyła intensywnie, tak jakby każdy występ miał być ostatni. Świat szybko zrozumiał, że to nie tylko wokalistka. To symbol pokolenia, które szukało światła w chaosie i wolności w sprzeciwie. Ikona kontrkultury, kapłanka psychodelicznego rocka, bluesowa prorokini.
Odeszła, zanim świat się nasycił. Zanim zdążyliśmy oswoić jej talent, zamknąć go w ramy gatunku, w rankingi i złote płyty. Ale legenda nie potrzebuje czasu. Wystarczy, że była – i że zostawiła po sobie miejsca, w których muzyka brzmi pełniej, mocniej, bardziej prawdziwie.
Dziś, patrząc na jej dorobek, wciąż słyszymy ten sam apel: żyj tak, żeby nie musieć niczego żałować. Wspominamy Janis nie dlatego, że odeszła – lecz dlatego, że jej głos nadal rozsadza głośniki, gdy tylko odważymy się podkręcić volume odrobinkę za mocno.
Bo Janis Joplin nie zgasła. Ona wciąż się tli. W każdym riffie, każdym krzyku, każdym momencie, w którym muzyka staje się prawdą.
Janis Joplin (1943–1970)
Dzika legenda rocka. Głos, który płonął. Ikona kontrkultury, kapłanka bluesa, serce psychodelicznych lat 60.
👩🏻🎤❤️👩🏻🎤
---
JANIS JOPLIN na Spotify
ROBERT PALMER
Są artyści, którzy wchodzą do historii muzyki przebojem, są tacy, którzy zdobywają serca publiczności czystą energią, i są tacy jak Robert Palmer — którzy robią to wszystko naraz, ale z elegancją, jakiej nie da się podrobić.
👨🏻🎤Panegiryk dla Roberta Palmera 👨🏻🎤
⭐ Panegiryk dla Roberta Palmera
Są artyści, którzy wchodzą do historii muzyki przebojem, są tacy, którzy zdobywają serca publiczności czystą energią, i są tacy jak Robert Palmer — którzy robią to wszystko naraz, ale z elegancją, jakiej nie da się podrobić.
Palmer był zjawiskiem osobnym. W świecie rocka, który w latach 80. coraz bardziej skłaniał się ku ostentacji i przesadzie, on potrafił być cool. Elegancki, nienachalny, perfekcyjnie opanowany — niczym brytyjski dżentelmen, który zamiast laski trzyma mikrofon, a zamiast kamizelki zakłada rytm w sercu i ironiczny uśmiech na twarzy.
To właśnie ten balans między dystansem a pasją, między powagą a subtelną iskrą humoru, czynił go artystą jedynym w swoim rodzaju. Gdy śpiewał „Addicted to Love”, świat wiedział, że słucha klasyka w chwili tworzenia. Gdy eksplodowało „Simply Irresistible”, reguły pop-rocka zostały przepisane na nowo: błysk elegancji, mocny groove, gitarowa pewność kroku i elektronika podana z chirurgiczną precyzją.
Robert Palmer był muzycznym poliglotą. Czuł się równie dobrze w soulu, jak i w rocku. W popie i w elektronice. Potrafił zanurzyć się w jazzowych inspiracjach, by chwilę później pójść w taneczny puls The Power Station — projektu, który zmienił myślenie o tym, jak powinien brzmieć super grupowy groove.
Nie był artystą jednej epoki. Był artystą wielu stylów — i jednego, własnego języka.
Jego nienaganna prezencja sceniczna była równie charakterystyczna jak głos: ten głęboki, perfekcyjnie kontrolowany, a jednocześnie potrafiący zaatakować z dziką siłą. A przy tym zawsze — absolutnie zawsze — panował nad swoim brzmieniem, nad kadrem, nad tym, jak chce zostać zapamiętany.
Palmer tworzył nie hity, lecz standardy. Utwory, które przetrwają, ponieważ są zbudowane z elegancji, która się nie starzeje, z kunsztu, który nie traci wartości, i z pomysłu, który nawet dziś brzmi świeżo.
Dziś, wspominając go, słyszymy artystę, który nigdy nie musiał krzyczeć, żeby być słyszalnym.
On po prostu wchodził — i muzyka stawała się lepsza.
Robert Palmer (1949–2003)
Dżentelmen rocka i mistrz eleganckiego groove’u. Twórca hitów „Addicted to Love” i „Simply Irresistible”. Ikona stylu i brzmienia lat 80.
👨🏻🎤❤️👨🏻🎤
---
ROBERT PALMER na Spotify
Suchar Dnia
Felieton Słonimskiego na 19 stycznia
Antoni Słonimski o Trendach w Google 19 stycznia 2025 roku
Przegląd przez szybę cyfrowego kalejdoskopu
– Antoni Słonimski
przygląda się światu, gdzie poniedziałek nie jest już dniem tygodnia, lecz stanem umysłu,
a powrót do pracy przypomina logowanie się do matrixa z niedziałającym hasłem.
Oto felieton w stylu Antoniego Słonimskiego, który zjadliwie i z ironicznym polotem komentuje hipotetyczne trendy z 19 stycznia 2025 r., łącząc absurdy przyszłości z gorzką refleksją nad kondycją ludzkości
Oto gorączka klików tego dnia:
- „Powrót Do Wiru: Aplikacje do zarządzania stresem… które same go generują”
– „Mindfulness.exe” przypomina ci o medytacji co 15 minut, podsumowując: „Twoje tętno jest o 5% wyższe od średniej dla twojej grupy wiekowej. Kup pakiet relaksu PREMIUM”. Gdyby Budda żył, zapytałby: „Czym jest cierpienie wobec subskrypcji, z której nie można się wykreślić?”.
- „Prezes AI: Firma zatrudnia algorytm na stanowisku CEO. Ludzie skarżą się, że nie rozumie ludzkich potrzeb”
– Sztuczna inteligencja zarządza zasobami ludzkimi, wysyłając e-maile: „Optymalizacja wykazała, że twoje istnienie jest nieopłacalne. Zostaniesz zdezaktywowany. To decyzja ostateczna.” Tymczasem prawdziwi prezesi odtwarzają swój wizerunek w deepfake’ach. Gdyby Ford żył, stwierdziłby: „Model T był prosty. Teraz każdy chce być modelem AI”.
- „Biuro Wirtualne: Pracownicy uczestniczą w spotkaniach jako awatary, by ukryć fakt, że wciąż są w piżamach”
– Korporacje chwalą się zerowym śladem węglowym, podczas gdy serwery podtrzymujące ich metaverse topnieją od przeciążenia. Gdyby Dante żył, umieściłby to w nowym kręgu piekła: „Wieczne buforowanie w spotkaniu, które nigdy nie ma celu”.
- „Kryzys Tożsamości Zawodowej: Fryzjerzy robią kursy stylizacji dla avatarów, a hydraulicy szukają przecieków w rurach… danych”
– Zawody, które przetrwały wieki, teraz masowo się przekwalifikowują. „Naprawiam nie rury, a transfer pakietów” – mawia hydraulik 2.0. Gdyby Witkacy żył, diagnozowałby: „Cały naród artystów i filozofów, a teraz wszyscy są tylko… administratorami”.
- „Dieta Informacyjna: Ludzie głodują, by zrobić miejsce na nowe megabajty w chmurze”
– Popularna dieta „Digital Detox” polega na jedzeniu samej sałaty i usuwaniu starych zdjęć z dysku. „Czuję się lżej, bo usunąłem 10 GB” – chwali się influencer. Gdyby Brillat-Savarin żył, napisałby: „Powiedz mi, co usuwasz z chmury, a powiem ci, kim jesteś”.
Podsumowanie (z przekąsem w pikselach):
Drodzy współcześni – w tym wielkim poniedziałkowym wyścigu, gdzie praca stała się niekończącą się aktualizacją, a życie – projektem w toku, gubicie sedno. Prawdziwy odpoczynek to nie kolejna aplikacja, a prawdziwa praca to nie etat w chmurze. Moja rada? Zróbcie dziś coś, co nie zostanie zapisane na żadnym dysku. Na przykład – pogapcie się przez okno. Albo porozmawiajcie z kimś bez sprawdzania telefonu. To ostatni bastion prawdziwego, niezhakowanego człowieczeństwa.
PS od „ducha” Słonimskiego:
„Jeśli to czytacie na ekranie komputera w pracy, udając, że analizujecie raport, to wiedzcie, że w moich czasach największym luksusem była chwila niczym nieuzasadnionej kontemplacji przy filiżance kawy. Bez logowania, bez śledzenia, bez optymalizacji. Pozdrówcie dla mnie kawiarnię „Ziemiańska” – tam, gdzie jedynym 'cloudem’ był dym z papierosów, a pomysły rodziły się same, bez żadnego algorytmu.” ☕
🌟 Patricia Highsmith (1921)
Amerykańska mistrzyni psychologicznego suspensu

Patricia Highsmith: Królowa Mroku Urodzona w Dniu Manipulacji
19 stycznia 1921 – data, która podarowała literaturze kobietę zdolną wejść w umysł psychopaty z precyzją chirurga i wyjść stamtąd z uśmiechem. Patricia Highsmith nie pisała kryminałów. Ona pisała wyznania diabła w ludzkim ciele.
Zapomnijcie o detektywach z fajką i lupą. Highsmith rzuciła ich do kosza już w 1950 roku, gdy wydała „Nieznajomych z pociągu” – debiut, który sprawił, że sam Alfred Hitchcock – mistrz suspensu, bogacz strachu – zadzwonił i powiedział: „Daję ci pieniądze”. Bo Highsmith wiedziała coś, czego inni pisarze kryminalnych nie rozumieli: morderca jest interesujący, detektyw jest nudny. Kto chce czytać o gliniarzu pijącym kawę i łączącym fakty? Dajcie nam psychopatę w dobrym garniturze, który pije Campari i cytuje Caravaggia!
Miłość, Która Nie Śmiała Powiedzieć Swojego Imienia
Rok 1952. Ameryka Eisenhowera. Polowania na czarownice McCarthyego. I Patricia Highsmith publikuje „Carol” pod pseudonimem Claire Morgan, bo napisanie o miłości między kobietami to był równie niebezpieczny czyn jak podłożenie bomby pod Capitol. Książka o dwóch kobietach, które nie przepraszają za to, kim są. Żadnych melodramatycznych samobójstw, żadnej kary za „grzech”. Tylko miłość – surowa, prawdziwa, niewygodna jak kamień w bucie konserwatywnej Ameryki.
Cate Blanchett i Rooney Mara odtworzyły tę historię w 2015 roku, ale Highsmith była tam pierwsza – w czasach, gdy takie książki palono, a nie nominowano do Oscarów.
Ripley: Socjopata Naszych Snów
A potem był 1955. Rok, w którym Patricia Highsmith wypuściła na świat Toma Ripleya – i literatura kryminalna już nigdy nie była taka sama.
Tom Ripley to nie Tony Soprano z terapią. To nie Hannibal Lecter z kanonem oper. To coś znacznie bardziej przerażającego: zwykły facet, który po prostu nie ma sumienia i czuje się z tym fantastycznie. Żadnych traumatycznych dzieciństwa, żadnych wyjaśnień, żadnego „ale on tak naprawdę cierpi w środku”. Ripley nie cierpi. Ripley żyje swoim najlepszym życiem na twoich kłamstwach, twoich pieniądzach i – jeśli zajdzie potrzeba – na twoim trupie.
„Utalentowany pan Ripley” to opowieść o młodym, ambitnym chłopaku z Nowego Jorku, który dostaje zlecenie od bogatego biznesmena: jedź do Włoch, znajdź mojego syna Dickie’ego, sprowadź go do domu. Proste, prawda? Z tym że Tom Ripley, gdy tylko poczuje smak włoskiego słońca, Campari na tarasie i życia bez rachunków – postanawia zostać. Nie jako Tom. Jako Dickie.
Co trzeba zrobić, żeby ukraść czyjeś życie? Według Ripleya: zmienić głos, dopracować gesty, przejąć sposób chodzenia. I – no cóż – pozbyć się oryginału. Szczegóły. Drobiazgi. Murder as a lifestyle upgrade.
Highsmith napisała pięć powieści o Ripleyu. Pięć książek, w których morderca jest bohaterem, a my – czytelnicy – cholernie mu kibicujemy. Bo Ripley jest czarujący. Inteligentny. Ma styl. I jest absolutnie, totalnie, kompletnie pozbawiony skrupułów. To Tony Montana bez kokainy, Gatsby bez sentymentalizmu, James Bond bez licencji na zabijanie – ale z pełnym zaangażowaniem w to zajęcie.
Matt Damon zagrał go w 1999 roku w filmie Anthony’ego Minghelli. Zagrał pięknie – tę desperację pod spodem, tę potrzebę bycia kimś innym. Ale film to tylko wierzchołek góry lodowej. Książka wchodzi głębiej. Książka zabiera cię do środka umysłu Ripleya i zamyka drzwi za tobą.
Zatrzymaj się. Odłóż telefon. Wciśnij play. To trzy minuty, które pokażą ci, jak wygląda perfekcyjne kłamstwo opakowane w włoski kostium i obsadzone w Matcie Damonie, Jude Law i Gwyneth Paltrow. Muzyka, światło, napięcie – ten trailer to aperitif przed głównym daniem. Obejrzyj go. Poczuj klimat. A potem sięgnij po książkę, bo ona jest dziesięć razy bardziej zjadliwa, brutalna i uwodzicielska niż cokolwiek, co Hollywood mogło zrobić.
Highsmith napisała Ripleya, bo nie wierzyła w karę. Nie wierzyła w sprawiedliwość. Wierzyła w ludzi, którzy robią, co chcą – i w świat, który pozwala im na to uciec. Ripley to nie przestroga. To fantazja. Czarna, amoralna, uwodzicielska fantazja o tym, żeby być kimś innym, kimś lepszym, kimś bogatszym – i nie ponosić za to konsekwencji.
Życie na Marginesie, Pisanie w Centrum
Patricia Highsmith była samotniczką. Piła za dużo. Miała obsesję na punkcie ślimaków (tak, dosłownie – hodowała je). Nienawidziła wywiadów. Kochała koty bardziej niż ludzi. Mieszkała w Szwajcarii, z dala od zgiełku, gdzie mogła pisać o zbrodniach bez rozpraszania się rzeczywistością.
Zmarła w 1995 roku, zostawiając po sobie dwadzieścia dwie powieści, dziesiątki opowiadań i pięć książek o Tomie Riplеyu – człowieku, który nigdy nie istniał, ale któremu zazdrościmy życia bardziej niż komukolwiek prawdziwemu.
Powrót mistrzyni psychologicznego thrillera!
POECI I PISARZE ZWIĄZANI DNIEM 19 stycznia
Patricia Highsmith
Patricia Highsmith (1921-1995) - urodzona 19 stycznia
Amerykańska mistrzyni psychologicznego suspensu, której twórczość wywarła ogromny wpływ na literaturę kryminalną XX wieku. Highsmith zasłynęła z tworzenia głębokich studiów psychologicznych przestępców, odchodząc od tradycyjnego schematu "dobry detektyw kontra zły morderca". Jej bohaterowie często balansują na granicy moralności, zmuszając czytelników do stawiania niewygodnych pytań o naturę zła.
Pozycje na AmazonAugustine Birrell
Augustine Birrell (1850-1933) - urodzony 19 stycznia
Brytyjski prawnik, polityk i eseista, autor licznych prac literackich i biograficznych. Jego najważniejsze dzieła to zbiory esejów "Obiter Dicta" oraz biografię Charlotte Brontë. Birrell był także sekretarzem ds. Irlandii, choć jego kariera polityczna zakończyła się po Powstaniu Wielkanocnym w 1916 roku.
NOBLIŚCI ZWIĄZANI DNIEM 19 STYCZNIA
Leonid Kantorowicz
Leonid Kantorowicz (1912-1986) - Nagroda Ekonomiczna Nobla 1975
Leonid Kantorowicz otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii za wkład w teorię optymalnej alokacji zasobów. Był pionierem programowania liniowego - matematycznej metody optymalizacji, która rewolucjonizowała planowanie gospodarcze i zarządzanie produkcją. Jego praca z lat 30. XX wieku nad maksymalizacją efektywności wykorzystania maszyn w sowieckich fabrykach położyła fundamenty pod nowoczesną ekonomię matematyczną. Co ironiczne, jego odkrycia, choć poczynione w ZSRR, znalazły szersze zastosowanie w gospodarkach kapitalistycznych. Kantorowicz udowodnił, że matematyka nie zna ideologicznych granic.
Bestsellery po polsku
Pozycje na AmazonZapraszam za Rok tego dnia 19 stycznia
NIEDZIELNA ELEGIA
CIEKAWOSTKA HISTORYCZNA 19 STYCZNIA
Czy wiesz, że…
Gwiazda Hollywood wynalazła technologię, która umożliwiła powstanie Wi-Fi i GPS?
Hedy Lamarr, która zmarła 19 stycznia 2000 roku, nie tylko olśniewała widownię swoją urodą w filmach lat 40. i 50., ale była również genialną wynalazczynią! Podczas II wojny światowej, zainspirowana chęcią pomocy aliantom w walce z nazistami, opracowała wraz z kompozytorem Georgem Antheilem system „frequency hopping” – przeskakiwania częstotliwości.
Ich opatentowany w 1942 roku wynalazek miał służyć do zdalnego sterowania torpedami bez możliwości zagłuszenia sygnału przez wroga. Choć wojsko amerykańskie początkowo zignorował ich pomysł (dopiero w latach 60. zastosowano go na okrętach), technologia ta stała się fundamentem dla współczesnych systemów komunikacji bezprzewodowej. Bez pracy Lamarr nie mielibyśmy dziś Bluetooth, Wi-Fi ani GPS!
Dopiero w 1997 roku, trzy lata przed śmiercią, Lamarr otrzymała uznanie za swój wkład w rozwój technologii, zostając uhonorowana nagrodą Electronic Frontier Foundation Pioneer Award. Piękno i mózg – Hedy Lamarr udowodniła, że można mieć jedno i drugie, niszcząc stereotypy jeszcze zanim stały się tematem publicznej debaty!
HOROSKOP
ZNAK ZODIAKU: Koziorożec ♑ (22 grudnia – 19 stycznia)
Osoby urodzone 19 stycznia to Koziorożce, które stoją na progu Wodnika – ludzie, w których spotykają się ambicja i wyobraźnia, pragmatyzm i lekka nuta ekscentryczności. Są jak zimowy poranek: chłodne w ocenach, ale z ukrytym wewnętrznym żarem, który ogrzewa wszystko, czego się podejmą.
Potrafią łączyć rozsądek z błyskiem kreatywności, co czyni je wyjątkowo skutecznymi. Wytrwałe, odpowiedzialne i bardzo lojalne. Jednocześnie mają w sobie iskrę, która każe im szukać nowych dróg i świeżych pomysłów. Cenią porządek, ale nie boją się zmieniać planów, jeśli podpowiada im to intuicja. To osoby, które potrafią cieszyć się drobiazgami – zapachem świeżo parzonej kawy, ciszą po pracy, bliskością natury.
Horoskop dla kobiety
🔮 Kobieta urodzona 19 stycznia – Charakter i osobowość: Kobieta z tego dnia to mistrzyni równowagi między rozsądkiem a intuicją. Z jednej strony zorganizowana, odpowiedzialna i praktyczna; z drugiej – intrygująca, głęboka, pełna twórczych pomysłów. Ma silny charakter, ale nie musi go udowadniać – emanuje nim naturalnie. Jest spostrzegawcza, zmysłowa w subtelny sposób i bardzo empatyczna. Potrafi słuchać, rozumieć i wspierać, nie tracąc przy tym własnej niezależności. Relacje i miłość: W miłości szuka partnera, który będzie zarówno sojusznikiem, jak i przyjacielem. Ważna jest dla niej szczerość, lojalność oraz rozmowy, które mają sens. Nie potrzebuje wielkich fajerwerków – większe znaczenie mają gesty pełne troski, obecność i szacunek do jej granic. Gdy kocha, jest oddana i wierna. Tylko wybrani mogą zobaczyć jej miękkie serce – ale ci, którym na to pozwoli, mają w niej prawdziwy skarb. Kariera i finanse: Świetnie odnajduje się w miejscach, gdzie trzeba połączyć logikę z kreatywnością – może być znakomitą analityczką, menadżerką, prawniczką, architektką, projektantką lub edukatorką. Lubi stabilność, ale potrafi wskoczyć na głęboką wodę, jeśli widzi w tym sens. Finansowo rozsądna, oszczędna, przewidująca. Wie, kiedy inwestować – szczególnie w siebie. Zdrowie i samopoczucie: Najlepiej regeneruje się w ciszy i naturze – spacer po lesie, herbata pod kocem, joga przy oknie. Może mieć skłonność do napięć w kręgosłupie i zmęczenia umysłowego, dlatego warto pamiętać o przerwach i głębokim oddychaniu. Porada: 🌸 Daj sobie prawo do odpoczynku i marzeń. Twoja siła jest ogromna, ale czasem warto zwolnić, by zobaczyć, dokąd naprawdę chcesz iść.
Horoskop dla mężczyzny
🔮 Mężczyzna urodzony 19 stycznia – Charakter i osobowość: Mężczyzna z tego dnia to ktoś, komu można zaufać bez mrugnięcia okiem. Stabilny, odpowiedzialny, a przy tym niepozbawiony błysku indywidualizmu. Z jednej strony twardo stąpa po ziemi, z drugiej – potrafi zaskoczyć niezwykłą wrażliwością i oryginalnymi pomysłami. Ceni zasady, uczciwość i spokój. Ma w sobie naturalny autorytet – nie musi podnosić głosu, aby go słuchano. Wewnętrznie jednak kryje się ktoś, kto bardzo pragnie piękna, harmonii i relacji opartych na prawdzie. Relacje i miłość: W miłości wierny i konsekwentny. To partner, który nie rzuca słów na wiatr i potrafi budować stabilne uczucie krok po kroku. Może być nieco powściągliwy, szczególnie na początku, ale gdy zaufa – oddaje serce całkowicie. Ceni partnerkę inteligentną, spokojną, lecz z iskrą, która wprowadza świeżość do codzienności. Lubi relacje oparte na wzajemnym szacunku i życzliwości. Kariera i finanse: Świetnie sprawdza się w zawodach wymagających cierpliwości, strategicznego myślenia i odpowiedzialności – inżynier, finansista, naukowiec, menadżer, architekt, programista. Ambitny, ale nie za wszelką cenę – idzie do przodu rozsądnie, krok po kroku. W finansach ostrożny, lecz potrafi zaryzykować, gdy widzi klarowny cel. Zdrowie i samopoczucie: Dobrze służy mu ruch – spacery, siłownia, pływanie, praca w ogrodzie. Musi uważać na przemęczenie i napięcia w plecach. Wewnętrzny spokój znajduje w chwilach samotności, przy muzyce lub podczas aktywności na świeżym powietrzu. Porada: 🌿 Ufaj swojej intuicji – potrafi poprowadzić Cię dalej, niż myślisz. Twoja konsekwencja jest Twoją tarczą, a kreatywność – mieczem.
Wydarzenia polityczne i gospodarcze 19 stycznia
🇵🇱 Wydarzenia historyczne w Polsce
- 🇵🇱 1354 – Król Kazimierz III Wielki nadał prawa miejskie Rzeszowowi.
- 🇵🇱 1546 – Król Zygmunt II August urządził w Puszczy Białowieskiej polowanie, w którym uczestniczyła również Barbara Radziwiłłówna.
- 🇵🇱 1788 – W kopalni rud srebra i ołowiu w Tarnowskich Górach uruchomiono jedną z pierwszych na kontynencie pomp do odwadniania chodników napędzaną maszyną parową systemu Newcomena, sprowadzoną z Anglii przez Friedricha Wilhelma von Redena.
- 🇵🇱 1789 – Wbrew protestom obozu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i ambasady rosyjskiej Sejm Czteroletni zlikwidował Radę Nieustającą. Polska formalnie przestała być rosyjskim protektoratem.
- 🇵🇱 1819 – Aktor, dramaturg i tłumacz Zygmunt Anczyc ożenił się z aktorką Barbarą Hrehorowicz.
- 🇵🇱 1858 – Spłonął raciborski zamek.
- 🇵🇱 1863 – Powstał Tymczasowy Rząd Narodowy – centralny organ władz rozpoczętego 22 stycznia powstania styczniowego.
- 🇵🇱 1864 – Powstanie styczniowe: w bitwie pod Rudką Korybutową koło Parczewa został rozbity oddział ppłk. Walerego Wróblewskiego, który został ciężko ranny.
- 🇵🇱 1920 – Bydgoszcz została przyłączona do Polski.
- 🇵🇱 1920 – Sejm RP przyjął ustawę o obywatelstwie polskim.
- 🇵🇱 1921 – W Krakowie otwarto warsztat sztuki kościelnej „Wit Stwosz”.
- 🇵🇱 1933 – Otwarto Most Józefa Piłsudskiego w Krakowie.
- 🇵🇱 1943 – Utworzono Związek Walki Młodych.
- 🇵🇱 1945 – Armia Czerwona zajęła Kłodawę, Kutno i Łódź.
- 🇵🇱 1947 – Odbyły się sfałszowane przez komunistów wybory do Sejmu Ustawodawczego.
- 🇵🇱 1958 – W Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego zwodowano statek SS „Opole”.
- 🇵🇱 1967 – Zainaugurował działalność Teatr Wielki w Łodzi.
- 🇵🇱 1993 – Polska ratyfikowała Europejską Konwencję Praw Człowieka.
- 🇵🇱 1999 – Powołano Instytut Pamięci Narodowej.
- 🇵🇱 2009 – Rzekome lądowanie UFO w Jarnołtówku.
🌐 Wydarzenia na świecie 19 stycznia
- 🌐 379 – Cesarz rzymski Gracjan mianował Teodozjusza cesarzem wschodniej części imperium.
- 🌐 639 – Chlodwig II został królem Franków (w Neustrii i Burgundii).
- 🌐 973 – Benedykt VI został papieżem.
- 🌐 1343 – Wojna o sukcesję w Bretanii: królowie Anglii i Francji, Edward III i Filip VI Walezjusz, zawarli rozejm w Vannes.
- 🌐 1419 – Wojna stuletnia: Anglicy zdobyli Rouen, przejmując w ten sposób kontrolę nad całą Normandią.
- 🌐 1493 – Król Francji Karol VIII Walezjusz zawarł traktat w Barcelonie z Hiszpanią, oddając jej hrabstwa Roussillon i Cerdagne.
- 🌐 1511 – Wojny włoskie: wojska francuskie zajęły miasto Mirandola.
- 🌐 1625 – Papież Urban VIII przyjął na audiencji królewicza Władysława Wazę.
- 🌐 1668 – Przedstawiciele cesarza Leopolda I Habsburga i króla Francji Ludwika XIV zawarli w Wiedniu tzw. traktat ewentualnego podziału imperium hiszpańskiego.
- 🌐 1728 – W Rzymie odbyła się premiera opery Katon w Utyce z muzyką Leonarda Vinci.
- 🌐 1787 – W Teatrze Stanowym w Pradze odbyła się premiera XXXVIII Symfonii D-dur Wolfganga Amadeusa Mozarta pod jego batutą.
- 🌐 1795 – Proklamowano powstanie Republiki Batawskiej na terenie dzisiejszej Holandii.
- 🌐 1815 – Ekshumowano szczątki Ludwika XVI i Marii Antoniny, pochowane w bazylice Saint-Denis.
- 🌐 1853 – W Teatro Apollo w Rzymie odbyła się premiera opery Trubadur Giuseppe Verdiego.
- 🌐 1883 – W Roselle w amerykańskim stanie New Jersey zapalono pierwsze na świecie elektryczne latarnie uliczne.
- 🌐 1915 – Niemieckie sterowce zbombardowały Great Yarmouth i King’s Lynn, zginęło ponad 20 osób.
- 🌐 1938 – Wojna domowa w Hiszpanii: masowe naloty lotnictwa frankistowskiego na Barcelonę i Walencję.
- 🌐 1966 – Indira Gandhi została premierem Indii.
- 🌐 1983 – Apple Computer wprowadziło na rynek komputer osobisty Lisa.
- 🌐 2010 – W Rosji utworzono Północnokaukaski Okręg Federalny.
👇 Quiz Wiedzy na temat 19 stycznia 👇
Słowo od Kronikarza
Refleksja na zakończenie dnia
Zapisane między styczniowym mroźnym porankiem a cieniem historiiGdyby historia miała swoje ulubione daty, dziewiętnasty stycznia z pewnością byłby jedną z nich. To dzień, w którym Sejm Czteroletni odważył się zerwać więzy rosyjskiego protektoratu, jakby chciał zakrzyknąć: „Dosyć!” – choć wiemy, że historia Polski potoczyła się potem swoimi meandrami. To dzień, gdy w Roselle zapalono pierwsze elektryczne latarnie, rozświetlając nie tylko ulicę, lecz i przyszłość ludzkości. A w Pradze Mozart dyrygował swoją symfonią, nie wiedząc, że dwa stulecia później w tym samym dniu Taylor Dayne będzie śpiewać „Tell It to My Heart” – jakby muzyka była wiecznym dialogiem pokoleń.
Dwudziestego wieku dzień ten zapisał się też scenami tragikomicznymi – oto w Jarnołtówku rzekomo ląduje UFO, jakby kosmici chcieli sprawdzić, czy ta planeta jeszcze potrafi się dziwić. A my, zwykli śmiertelnicy, pośród tych wszystkich wydarzeń, narodzin i śmierci, wojen i traktatów, premier operowych i debiutów płytowych, możemy tylko przystanąć na chwilę i pomyśleć: jak wiele może pomieścić jedna data w kalendarzu. Dziewiętnasty stycznia przypomina nam, że historia to nie suchą chronologia, lecz żywa tkanina ludzkich pasji, ambicji i marzeń – czasem spełnionych, czasem tylko zapisanych w pamięci jako echo tego, co mogło być.
JANIS
THANK YOU ❤️Dzisiaj obchodzimy też ❤️
HIT NA 19 STYCZNIA
STYCZNIOWE KALENDARIA
ZOBACZ TEŻ
No dobrze…
Bo choć muzy i poezja karmią duszę, to chlebem ich nie posmarujesz. Trzeba czasem zejść na ziemię – sprawdzić, co tam w pogodzie, na giełdach, w portfelu…
Zerkaj tu śmiało – pomoże Ci wrócić z nieba w chmury, ale te finansowe! 🌥️💰
POGODA NA DZISIAJ
12 grudnia
07:00
Kalkulator walutowy
GIEŁDY WALUTY FINANSE TOWARY ZŁOTO
🗓️ Do zobaczenia jutro...
Jeśli ten dzień Cię zaskoczył, zaciekawił lub rozbawił – wróć jutro. A jeśli nie – to tym bardziej 😉 Kalendarz codzienności pisze się sam. My tylko robimy notatki na marginesach.
Dziękuję Ci za to serdecznie!
Mam nadzieję, że treści które czytasz przynoszą Ci tyle korzyści co mi przyjemność ich tworzenia.
Zapraszam też do treści moich wpisów blogowych
Czajkowski Koncert na skrzypce i orkiestrę
Chopin La Ci Darem La Mano
Bach Kantaty i Ja
Vesperae solennes de confessore KV 339 Mozarta
Dido i Eneasz
Wojna Światów Barok vs Klasyka
Armide 🎭 Miłość Magia i Rewolucja w Operowej Otchłani
