Kontrabas

Instrument o bogatej historii i wielu zastosowaniach. W tym artykule przedstawię niektóre ciekawostki i fakty dotyczące tego niezwykłego chordofonu smyczkowego.

Kontrabas jest najstarszym instrumentem z rodziny smyczkowych. Jego początki sięgają XVI wieku, kiedy to powstały pierwsze prototypy o nazwie violone. Były to duże wiolonczele strojone w kwintach lub kwartach. Z czasem violone ewoluowały w różne kierunkach, dając początek wielu odmianom kontrabasu.

Budowa instrumentu

Chordofon ten ma charakterystyczną budowę, która odróżnia go od innych smyczkowych. Jego pudło rezonansowe jest wydłużone i przechodzi bezpośrednio w szyjkę zakończoną ślimakiem. Ma szerokie boczki i płaską płytę dolną, załamaną daszkowato ku górze. Wewnątrz pudła znajdują się cztery listwy poprzeczne, które wzmacniają konstrukcję instrumentu. Jak jest stawiany ten chordofon? Stoi on na krótkiej nóżce, która umożliwia regulację wysokości.

Instrument ma różną liczbę strun w zależności od rodzaju instrumentu. Najczęściej spotyka się 4-strunowe strojone w kwartach: E1 A1 D G. Niektóre kontrabasy mają dodatkową piątą strunę C1 lub H0, która poszerza zakres dźwięków basowych. Rzadziej spotyka się kontrabasy 3-strunowe strojone w kwintach: A1 D G lub G1 D A.

Struny kontrabasu są zazwyczaj jelitowe, owinięte drutem lub włóknem syntetycznym. Struny metalowe są rzadziej używane ze względu na ich ostre i metaliczne brzmienie. Struny są bardzo grube i długie, co utrudnia ich naciąganie i strojenie. Dlatego muzycy używają specjalnych maszynek z przekładniami ślimakowymi, które umożliwiają precyzyjne dostrojenie instrumentu.

Dźwięki instrumentu

Kontrabas jest instrumentem transponującym o oktawę w dół. Oznacza to, że dźwięki wydobywane z chordofonu brzmią o oktawę niżej niż są zapisane w nutach. Skala kontrabasu sięga od E1 do a2, przy czym za pomocą flażoletów można uzyskać wyższe dźwięki (do g2). Flażolety to specjalny sposób gry polegający na lekkim dotykaniu struny w określonym miejscu palcem lewej ręki, co powoduje podział drgań struny na części i wydobycie dźwięku o wyższej częstotliwości.

Granie na kontrabasie

Do gry używa się smyczka o okrągłym lub płaskim drzewcu. Smyczek okrągły ma twardsze włosie i nadaje się do gry rytmicznej i akordowej. Smyczek płaski ma miększe włosie i nadaje się do gry melodycznej i lirycznej. Oprócz smyczkowania stosuje się również inne techniki gry na, takie jak pizzicato (szczypanie strun palcami prawej ręki) i Col legno (polegające na uderzaniu strun drewnianą częścią smyczka zamiast włosia. Uzyskuje się w ten sposób charakterystyczny, suchy i metaliczny dźwięk. Col legno stosuje się rzadko, głównie w muzyce współczesnej lub awangardowej, aby uzyskać efekt kontrastu lub napięcia.)

Chcesz zobaczyć więcej instrumentów orkiestry symfonicznej? Zobacz tutaj