Słabą stroną opery La Forza del destino – Mocy Przeznaczenia jest libretto, opracowane na tle posępnego dramatu hiszpańskiego, przeładowane nieprawdopodobnymi, i tragicznymi wydarzeniami; można by też zarzucić operze pewne dłużyzny (m. in. sceny z Cyganką Preziosillą, nie mające wpływu na rozwój akcji). Także i muzyczna strona mniej jest pogłębiona niż w Rigolettcie, Traviacie czy nawet Balu maskowym, zbliża się natomiast do stylu francuskiej grand opéra. Urok jednak muzyki oraz po mistrzowsku opracowane partie chóralne i solowe, dające wykonawcom wspaniałe pole do popisu, musiały zjednać operze licznych zwolenników.
Muzyka: Giuseppe Verdi
Libretto: Francesco Maria Piave
Premiera: Petersburg (1862)
Opera w czterech aktach. Akcja rozgrywa się w Hiszpanii i we Włoszech, około 1570 roku.
La forza del destino
Streszczenie Libretta wg Józefa Kańskiego
Akt I
Córka markiza di Calatravy kocha potomka Inków, Don Alvara. W jego żyłach płynie królewska krew, ale mimo to ojciec Eleonory gardzi nim. Gdy jej ukochany przybywa pod osłoną nocy, Leonora chce wraz z nim opuścić rodzinny dom. Ojciec jednak budzi się i dobywa szpady. Nie chcąc walczyć, Don Alvaro odrzuca swój pistolet, który uderzając o podłogę strzela. Umierający markiz przeklina córkę.Akt II
Odsłona 1
W gospodzie w miasteczku Hornachuelos trwa zabawa. Cyganka Preziosilla śpiewa, wzywając obecnych do walki przeciwko Niemcom. Zjawia się Leonora, która po owej nocy uciekła z domu w męskim stroju, nie wiedząc, co stało się z Alvarem. Widzi swojego brata, Carlosa i nierozpoznana przez niego słyszy, że poprzysiągł zemstę obojgu zakochanym.
Odsłona 2
W klasztorze koło Hornachuelos, Leonora pod tajemnicą spowiedzi opowiada ojcu gwardianowi swe tragiczne dzieje i prosi o schronienie. Na jego polecenie ma odtąd wieść pustelniczy żywot w górskiej jaskini.Akt III
Odsłona 1
Don Alvaro sądząc, że Leonora nie żyje, wstąpił pod przybranym nazwiskiem do armii. W tym samym oddziale walczy brat Leonory, Carlos. W bitwie Alvaro ratuje życie Carlosowi i obydwaj przysięgają sobie przyjaźń. Z kolejnej walki Carlos unosi rannego Alvara. Ten, myśląc że śmierć jest blisko, prosi przyjaciela o spalenie jego paczki z listami. Carlos, który wcześniej zauważył zmieszanie Alvara na dźwięk nazwiska Calatrava, zagląda do paczki, gdzie znajduje… portret Leonory. Kiedy okazuje się, że życiu rannego nic nie grozi, Carlos planuje więc na nim zemstę.
Odsłona 2
Carlos wyzywa Alvara na pojedynek. Dochodzi do walki i brat Leonory pada na ziemię przebity szpadą. Tymczasem w obozie bawią się rekruci. Cyganka Preziosilla swym wdziękiem i śpiewem porywa za sobą tłum.Akt IV
Odsłona 1
Po pięciu latach do klasztoru w Hornachuelos przybywa Carlos, który nie zginął jednak z ręki Alvara, lecz odniósł ciężką ranę. Chce widzieć się z ojcem Rafaelem, bo wie, że pod tym imieniem ukrywa się Alvaro, który życiem zakonnym pragnął odkupić swe winy wobec rodu Leonory. Na początku odmawia walki z Don Carlosem, jednak sprowokowany przez niego sięga po szpadę…
Odsłona 2
Nękana wspomnieniami Leonora modli się w świetle gwiazd o zapomnienie. Nagle słyszy szczęk szpad i krzyk bólu. Śmiertelnie ranny Carlos błaga Alvara o spowiedź i rozgrzeszenie. Splamiony zbrodnią Alvaro nie może tego uczynić, biegnie więc po pustelnika. Zdumiony rozpoznaje w nim… Leonorę, która próbuje pomóc konającemu bratu. Ten jednak, wierny przysiędze zemsty, przebija siostrę sztyletem. Przybyły zbyt późno ojciec gwardian napomina zrozpaczonego Alvara, aby nie przeciwstawiał się nieubłaganej mocy przeznaczenia.(Streszczenie libretta według “Przewodnika operowego” J. Kańskiego)
